Wat nou… niet piekeren en accepteren?

Op een van de websites voor mantelzorgers die zorgen voor iemand met dementie, kwam ik een lijstje met tips tegen. Adviezen hoe je als mantelzorger het beste kunt omgaan met de grote veranderingen in de zorg. En laat ik maar meteen open kaart spelen: van die adviezen krijg ik spontaan jeuk. Het idee is namelijk: accepteer het allemaal maar, je kunt er toch niets aan veranderen. En dáár geloof ik niet in.

Het stuk begint met de vaststelling:

Hoe de veranderingen [in de zorg] er precies uitzien, is nog onbekend. Bij veel mantelzorgers veroorzaakt dat stress en onzekerheid. Deze tips helpen u daarmee omgaan.

En daar gaan we.

Houd rekening met veranderingen

Ondanks dat er nog veel onzeker is over de veranderingen in de zorg, is één ding wel zeker: het wordt anders. Houd er daarom rekening mee dat uw situatie ook kan veranderen. Ook als uw naaste al jarenlang bepaalde zorg of begeleiding krijgt.

Het kabinet Rutte is nu twee jaar aan de gang – en de plannen rond de ‘participatiesamenleving’ kennen we echt al sinds het regeerakkoord. Als je niet in een afgelegen grot woont, wist je al sinds Edith Schippers (VVD) minister voor Volksgezondheid is, dat de gemeentes de zorg moeten overnemen. De wetten zijn geschreven en aangenomen. En zelfs als je pas eind december een brief kreeg met de aankondiging van concrete veranderingen, was de grote lijn zo duidelijk als wat: langer thuis, minder geld, minder uren, meer zelf doen.

Focus op mogelijkheden

Als u accepteert dat uw situatie kan veranderen en zoveel mogelijk meebuigt, zult u merken dat u meer ‘ruimte’ in uw hoofd krijgt. Pieker niet over de oude situatie, maar richt u op de mogelijkheden die het nieuwe jaar biedt.

Niet piekeren? MEEBUIGEN?! Natúúrlijk maakt iedere mantelzorger zich grote zorgen! Het was namelijk voor 31 december al zwaar. Sinds 1 januari is het nog ongewisser in hoeverre de beloofde hulp en zorg ook uitgevoerd kan blijven worden. De gemeentes zitten in een overgangsfase en maken er een gigantisch bureaucratische rompslomp van. De keukentafelgesprekken, de hernieuwde toetsing, de extra taken – een mantelzorger die zich daar niet druk over maakt, bedot zichzelf. Persoonlijk denk ik dat het veel beter is om je zorgvraag en behoefte helder te krijgen. En dat doe je door goed na te denken. Piekeren is onvermijdelijk – en meebuigen is echt niet slim.

Praat erover

Ga met familieleden, vrienden of andere mantelzorgers in gesprek. Deel uw zorgen of gedachten, zodat u er niet alleen voor staat. Ook hulpverleners, zoals casemanagers, kunnen u ondersteunen en advies geven over uw persoonlijke situatie.

Dit vind ik een waardevol advies. Samen sta je sterker. Door je ervaringen, vragen en zorgen met anderen te delen kun je echt verder komen. Kanttekening: vaak denken mantelzorgers uit één familie heel verschillend over de situatie. Als het praten dan meer problemen dan oplossingen oplevert, kun je vaak beter terecht bij gelijkgestemden. Er zijn praatgroepen en zelfhulpgroepen – en allerlei online mogelijkheden om met mensen in gesprek te komen die hetzelfde meemaken als jij. (En juist een site als Mantelzorgelijk is bijzonder laagdrempelig! Kom erbij.)

Wees eerlijk tijdens het indicatiegesprek

Om de begeleiding en zorg te krijgen die u en/of uw naaste nodig hebben, krijgt u een indicatiegesprek. Het is belangrijk dat u tijdens dit gesprek vrijuit kunt praten. Neem iemand mee waarbij u zich op uw gemak voelt en wees eerlijk over de problemen die u ervaart. Door de situatie te verzachten, krijgt u niet de zorg waar u recht op hebt.

Waar. Wees eerlijk en realistisch. Maar besef ook dat het indicatiegesprek vooral gericht is op de zorgvrager. Heb je als mantelzorger eigen behoeftes? (Ja!) Vraag dan een apart gesprek aan. Waarin je je eigen mogelijkheden én grenzen tot onderwerp maakt. Want als de hele zorgketen pas op gang komt als jij compleet afgemat in een hoekje ligt, is er iets he-le-maal misgegaan. Zo zijn die bezuinigingen niet bedoeld.

Leg de lat niet te hoog

Geef uzelf de tijd om aan de veranderingen te wennen. Natuurlijk probeert u zo goed mogelijk voor uw naaste te zorgen. Maar ook u hebt uw beperkingen en grenzen. Verwacht daarom niet van uzelf dat u de nieuwe situatie meteen volledig onder controle hebt.

Dit advies vind ik ronduit raar. Het nieuwe systeem is een maand op gang. Niemand heeft de situatie ‘onder controle’ – zorgverleners, gemeente-ambtenaren, instanties, wethouders, iedereen zoekt op dit moment naar de juiste balans, en die is er niet, want we zitten met zijn allen in een ongelofelijke bezuinigingsactie van het Rijk! Maar ho! Als je NU niet duidelijk aangeeft wat je nodig hebt, als je NU niet open bent over je vragen, als je NU niet opkomt voor de belangen van jouw zorgvrager en jezelf – als je, zoals in dit stuk wordt aangeraden, de nieuwe sitatie maar zo’n beetje accepteert… Dan ben je over een paar maanden de klos.

En dan lees ik dit.

Op www.dezorgverandertmee.nl en www.hoeverandertmijnzorg.nl vindt u  meer informatie over de veranderingen in de zorg.

Een link naar de websites van de Rijksoverheid. De sites waarop staat: alles komt goed. Wij bezuinigen even 35% op de zorg. Maar gaat u vooral rustig slapen.

En dan komt de aap uit de mouw. Dit stuk wil je in slaap sussen. Dit is het moment waarop ik denk: Mantelzorgers, let goed op! In het nieuwe zorgsysteem gaat niemand ‘het voor je regelen’. Je bent meer dan ooit zelf verantwoordelijk. Iedereen in dit grote, veranderende, wild ronddraaiende zorgcaroussel heeft het druk met zichzelf. Met het nieuwe systeem, met de eigen belangen, met het redden van het eigen hachje.

Mantelzorgers, doe jezelf een plezier. Let op, blijf alert en wees sterk de komende weken en maanden. Zoek elkaar op, blijf hulp zoeken, blijf praten. Vergelijk je situatie met die van anderen. Leer van elkaar en van elkaars ervaringen. En heel misschien kijken we dan straks terug op begin 2015 met het gevoel: we hebben ons niet de kaas van het brood laten eten. Dat zou mooi zijn.