Betaalde mantelzorg: gat in de markt? #mantelzorgelijkopinie
Tegen een gering bedrag een maatje, begeleider of verzorger inhuren, meestal voor ouderen. Dat is het idee achter veel bedrijven, die mantelzorgers willen ontlasten. De verzorging van ouderen en zieken in Nederland rust voor een belangrijk deel op de schouders van familie, vrienden en buren. In ons land zijn zo’n 2,5 tot 3,5 miljoen mantelzorgers actief. Meer dan 750.000 van hen zijn wekelijks meer 15 uur kwijt aan klusjes als kleren wassen, boodschappen doen en eten koken.
Door het overdragen van zorgtaken naar de gemeentes wordt er al een steeds groter beroep gedaan op zorgvrijwilligers. Dat gaat niet zonder slag of stoot. Hoewel mantelzorgers het vanzelfsprekend vinden om voor hun naasten te zorgen, lopen ze tegen tal van problemen aan. Zo is het moeilijk om de zorg te combineren met een betaalde baan.
En hier springen steeds meer bedrijven met betaalde mantelzorgdiensten op in. Voor een bedrag van rond de 25 euro per uur kun je professionele mantelzorg-ontlasters inhuren. Vaak betaalt de zorgvrager zelf. (Uit onderzoek is gebleken dat veel ouderen liever voor hulp betalen dan dat ze die van een naaste ontvangen.) En anders betalen de kinderen, bijvoorbeeld omdat ze zelf op afstand wonen en daarom niet regelmatig kunnen komen helpen. Soms worden ook wat kosten overgenomen door de gemeente, maar in de meeste gevallen komt dan eerder de thuishulp om de hoek kijken.
Als het om eenzaamheid gaat, zijn er ook veel stichtingen en vrijwilligersorganisaties in Nederland, die gratis (maar soms ook vrijblijvend) gezelschap en ondersteuning bieden. Toch neemt de vraag naar betaalde hulp en aanwezigheid de laatste maanden enorm toe. De betaalde mantelzorgbedrijven schieten dan ook als paddenstoelen uit de grond. Wat vinden jullie, is deze nieuwe tak van betaalde mantelzorg een gat in de markt?
Meer lezen
Mijn idee: schaf het woord mantelzorg af. Dan hebben we het weer gewoon over dat waar het over gaat. Je zorgt voor een naaste, gewoon omdat je je daar toe geroepen voelt. Al dan niet moreel verplicht.
Dan zijn mantelzorgers weer gewoon wat ze zijn. Broer of zus van iemand met een handicap, partner van iemand met een langdurige ziekte, zoon van een bejaarde moeder met dementie.
Dan weten we eindelijk waar we het over hebben als het over mantelzorg gaat…. juist door het er niet meer over te hebben!
Succes!
Wat een verfrissende gedachte, Cora! Maar ik denk wel dat veel mensen inmiddels behoefte hebben aan een “overkoepelende term” voor de ondersteuning van een naaste.
In het Engels hebben ze het prachtige woord ‘caretaker’ voor. Dat dekt volgens mij de lading van mantelzorger helemaal. ‘Professional caretaker’ of ‘paid caretaker’ zijn variaties – maar de basis is de vanzelfsprekende zorg voor elkaar – taking care. Ik wou dat we zo’n mooie, pure term ook in het Nederlands hadden.
Beste Barbara, ik denk juist dat veel mensen die voor een dierbare zorgen helemaal geen behoefte hebben aan een overkoepelende term. Want dat doet geen recht aan wat het is. Ook niet als je het caretaker noemt. Het zorgen voor iemand vanuit een bestaande relatie is voor iedereen anders omdat elke relatie anders is. Door dat allemaal mantelzorg te noemen, voelt niemand zich gekend in wat het voor hem of haar betekent. Dat merk je aan de reacties op het fenomeen wat je hier beschrijft… uitbestede, betaalde mantelzorg. Daar is helemaal geen sprake van een bestaande relatie en ‘echte’ mantelzorgers vinden dat niet kunnen. Maar noem je het gewoon huishoudelijke hulp, boodschappenservice, verzorging, begeleiding, tuin- en klushulp, administratieve hulp, gezelschapsdame….. dan is er geen hond die er over valt, terwijl het over precies dezelfde dingen gaat als wat je onder mantelzorg verstaat…. alleen de relatie ontbreekt…. Dus mantelzorg is niets anders dan een relatie. En welke relatie…. broer, zus, buurman…. Hiermee toon ik volgens mij aan dat het woord mantelzorg en mantelzorger voor de personen die het betreft compleet overbodig zijn. Alleen voor instanties en instituten zijn ze handig…. maar wie wordt daar beter van?
Je hebt hier wel een punt, Cora – de meeste mantelzorgers die ik ken, kunnen niks met dat woord. Ze zeggen ‘ik help gewoon bij alles wat nodig is’ – zonder de verschillende soorten hulp in hokjes te plaatsen. Zou de term ‘mantelzorg’ dan alleen verzonnen zijn, zodat instanties een makkelijk woord hebben om alle mensen die voor een dierbare zorgen op één hoop te vegen? Ik ga er eens achteraan, ben nu wel benieuwd waar de term vandaan komt en hoe lang dit woord al in Nederland gebruikt wordt.
In ieder geval zijn we het er roerend over eens dat ‘betaalde mantelzorg’ een term is die zichzelf tegenspreekt. Mantelzorg is vrijwillig, het gaat om hulp en omzien naar elkaar (vanuit een al bestaande relatie). Betaalde ondersteuning is het inkopen van (semi-)professionele diensten. Niet meer en ook niet minder.
Barbara, de term mantelzorg komt van Hattinga Verschure in de 70-er jaren. http://www.canonsociaalwerk.eu/nl_wmo/details.php?cps=4
Je zegt dat mantelzorg vrijwillig is. Dat is betrekkelijk. Vaak doe je het uit een ‘morele verplichting’. Je laat je zieke man, je broer, je kind, niet in de steek. Die help je. Als de liefde groot genoeg is, en wederzijds, geeft dat energie en voldoening. Maar als dat niet zo is, dan is het een ‘morele plicht’, waar de overheid je nu ook nog eens op gaat wijzen. Dat kan heel zwaar zijn. Je geeft wel, maar je ziet niet wat je er voor terugkrijgt.
Zelf zie ik het als een uitdaging om mantelzorg te zien als helingsproces in de relatie. Als ik kijk naar de relatie met mijn moeder, die soms heel moeizaam was, dan is die stukken verbeterd op de momenten dat ze mijn hulp nodig had om haar te verzorgen. Ik zag er tegenop mijn moeder te helpen met douchen, maar toen ik dat eenmaal gedaan had, werden we veel vertrouwder met elkaar. Ook op andere vlakken.
Hetzelfde geldt voor mijn gehandicapte man. Onze relatie is sinds hij gehandicapt is geraakt veel sterker geworden. Hij heeft geleerd zich kwetsbaarder op te stellen en ik ben assertiever geworden.
Maar…. de gelijkwaardigheid in onze relatie is wel geholpen met het feit dat hij mij gedeeltelijk betaalt uit een PGB. Ik heb mijn goed betaalde baan opgezegd om er voor hem te kunnen zijn. Ik ontzeg mij veel meer dingen die ik eerder wel deed. Dat ik daar toch weer een soort minimum inkomen uit heb, maakt dat de ‘schuld’ die hij bij mij opbouwt minimaal is. Dat draagt bij aan het behoud van onze partnerrelatie. Dus ja… ik lever betaalde mantelzorg….
Hi Cora, dank voor de link!
Mantelzorgen voor je partner trekt een hele andere wissel op je relatie dan mantelzorgen voor (een van je) ouders. Dat heeft inderdaad te maken met de veranderende gelijkwaardigheid – lukt het om je relatie nieuwe inhoud te geven, los van de verschuivende balans?
Ook als je een gehandicapt kind hebt, ben je in termen van de overheid ‘mantelzorger’. Zorgen voor een dierbare met een (gedeeltelijk) pgb verandert je relatie met de zorgvrager ook, dat ben ik helemaal met je eens. Ook als de financiële compensatie helemaal niet in verhouding staat met wat je allemaal doet. Zeker als je bij elkaar in huis woont, lopen de verschillende rollen (betaald/onbetaald, ‘ingehuurd’/vrijwillig, uit verplichting/uit liefde…) volkomen in elkaar over.
We hebben op Mantelzorgelijk inmiddels een grote groep schrijvende mantelzorgers die hun ervaringen, gevoelens en kennis delen. Zij vertellen allemaal vanuit hun eigen specifieke mantelzorg-relatie. Hun problemen en uitdagingen zijn heel individueel, maar staan symbool voor vragen en gevoelens waar alle mantelzorgers mee te maken krijgen.
Ik vind het heel mooi om te zien dat we elkaar, door het delen van onze ervaringen, emoties en inzichten, zo veel verder kunnen helpen. Zorgen doe je samen.
test, is mijn vorige reactie binnengekomen?
Jazeker, die is binnengekomen! Dank voor je reactie.