Mantelzorgers als oplossing voor de tekorten in de zorg?

Afgelopen week kwam er veel nieuws naar buiten over de enorme werkdruk en hoog ziekteverzuim in de thuiszorg en de verpleeghuizen. Als gevolg hiervan wordt de zorg in zowel verpleeghuis als aan huis regelmatig afgeschaald. Veel van onze dierbaren krijgen niet langer de zorg die nodig is en professionele zorgtaken moeten door mantelzorgers worden overgenomen. Mantelzorg als oplossing voor de tekorten in de zorg? Best een zorgelijke ontwikkeling als je ons vraagt!

Vorige week deelden wij al een aantal signalen van onze hulplijnen. In meerdere plaatsen is de thuiszorg drastisch afgeschaald. Het gaat dan om hulp als wassen, aankleden en andere persoonlijke vormen van zorg. Alleen de minimaal noodzakelijke zorg wordt nog gegeven. Voor alle andere taken wordt een beroep gedaan op mantelzorgers als onuitputtelijke bron van inzet en energie. Over de langdurige en structurele extra belasting die er al is vanuit deze coronacrisis wordt verder niet gesproken.

Maar ook in verpleeghuizen worden mantelzorgers gevraagd om extra ondersteunende taken te verrichten. Een inzet die verder gaat dan het ondersteunen van en zorgen voor je dierbare. Het gaat hier om het overnemen van reguliere taken van professionals zoals bv. het opmaken van bedden en het schoonhouden van de locatie. Daar waar mantelzorgers eerst geweerd werden vanwege de risico’s voor besmetting, worden ze dus nu opgeroepen om extra bij te dragen. Wat we dan niet snappen is het bericht dat ondersteunend personeel in sommige verpleeghuizen wordt ontslagen.

Maar goed, er wordt dus ingezet op de mantelzorgers om de kwaliteit van de zorg te waarborgen. Wij denken dat veel mantelzorgers bereid zijn om een helpende hand te bieden in deze crisis. Maar nu moeten zij, wegens personeelsgebrek, veel taken overnemen van zorgprofessionals. Er wordt verwacht dat mantelzorgers dit enorme gat gaan vullen. Dat dit ten koste gaat van hun eigen gezondheid (overbelasting) en inkomen (werktijd), daar hoor je niemand over.

Dit brengt ons op de vraag of mantelzorgers gewoon betaald krijgen als ze de professionele zorgtaken overnemen. Er is, voor zowel thuiszorg als verpleeghuis, immers een zorgindicatie en een zorgbudget beschikbaar. Met dit geld worden normaal de professionals betaald. Maar als deze taken door de mantelzorger wordt uitgevoerd, dan zou het toch logisch zijn om deze inzet ook gelijkwaardig te waarderen? Het kan toch niet zo zijn dat de mantelzorgers – boven op de hulp die zij al dagelijks aan hun dierbare bieden – die extra professionele vervanging en inzet ook nog ‘om niet’ moeten doen?

Zo zie je, onder druk wordt ineens alles anders en vloeibaar. Wellicht is dit het startpunt voor een discussie over serieuze en noodzakelijke veranderingen in de gehele zorgketen, van IC tot mantelzorg. De noodzaak is inmiddels wel duidelijk. We kunnen in tijden van nood niet zonder elkaar. Maar dan wel graag op een gelijkwaardige basis!