Wordt mantelzorg het stiefkind van Den Haag?

Het kabinet zegt kwetsbare ouderen moeten thuis blijven wonen en de mantelzorger moet maar meer hulp gaan bieden en zelfs professionele zorgtaken overnemen. Denk nou niet dat het jou niet aangaat. Mantelzorg is namelijk iets dat ons allemaal vroeg of laat aangaat.

We moeten van de overheid namelijk allemaal in de nabije toekomst meer en meer gaan mantelzorgen. In 2040 zou iedereen dan in principe mantelzorger moeten zijn. Mantelzorg wordt voor mijn gevoel in alle nieuwe zorgwetten gewoon gezien als alternatief voor het grote tekort aan professionele zorg. En een andere gunstige bijkomstigheid: mantelzorg is natuurlijk gratis! Iedereen wordt geacht om mantelzorg maar gewoon ‘even’ naast een persoonlijk leven, een gezin en een baan te doen. Of dat nou past of niet.

Mantelzorg (voor ouderen) wordt voor het leeuwendeel geboden door eigen kinderen. Een belangrijke vraag die al een tijdje door m’n hoofd speelt is dan ook: Wie gaat eigenlijk mantelzorg bieden aan ouderen zonder kinderen? In de afgelopen jaren is de groep kinderloze ouderen sterk toegenomen en dat worden er in de toekomst alleen maar meer. Hoe gaat dat er dan uit zien voor de mantelzorger? Zorg je dan automatisch voor (oud)tantes en ooms, vrienden van je ouders, buren en buurtgenoten? Als de overheid zegt dat iedereen meer moet gaan mantelzorgen, mag ik toch aannemen dat er ook een antwoord is op die vragen? Waarom lees ik dat niet terug interviews met onze ministers van zorg?

Mantelzorg heeft momenteel een maatschappelijke waarde van 30 miljard euro. Ons zorgsysteem leunt voor een heel groot deel op mantelzorgers. Zolang de overheid mantelzorg als iets ‘vrijwilligs uit liefde’ blijft zien en niet als essentiële zorg waar we in de huidige participatiemaatschappij niet meer van buiten kunnen, houden we in dit land slecht mantelzorgbeleid en daarmee dus abominabele sociale omstandigheden voor mantelzorgers.

Ik snap echt dat er iets moet veranderen om de zorg voor ouderen in de toekomst te kunnen blijven garanderen. Maar dat betekent toch niet dat we genoegen moeten nemen met de plannen van ons kabinet om mantelzorgers zo’n beetje overal voor op te laten draaien? Zet dan ook in op andere veranderingen en verbeteringen zoals:

• Maak het zorgstelsel en de schotten ZVW, WMO en WLZ veel simpeler en toegankelijker.
• Baseer het beleid op een representatief deel van de mantelzorgers en erken de verschillende groepen hierin met hun eigen opgave
• Lever transparante ondersteuning gebaseerd op de behoefte, situatie en vragen van de mantelzorger
• Oormerk het geld wat beschikbaar wordt gesteld aan de gemeenten voor de ondersteuning van mantelzorgers
• Geef de mantelzorger een volwaardige positie in de maatschappij
• Verplicht werkgevers tot gericht personeelsbeleid rond mantelzorg
• Compenseer het inkomensverlies van de mantelzorgers die minder zijn gaan werken, onbetaald zorgverlof opnemen of die moesten stoppen met werken om te kunnen zorgen
• Erken de diversiteit binnen de mantelzorgers; we zijn geen eenheidsworst. We zijn net zo verschillend als onze samenleving. Wat we delen is de zorg voor een dierbare.

Mantelzorgers zijn door hun opgedane expertise heel goed in staat om mee te denken over toekomstig zorgbeleid waar zij zelf een grote rol in moeten gaan spelen. Geef hen die ruimte dan ook en laat mantelzorg niet verworden tot het ondergeschoven stiefkind van Den Haag