Wie zijn de echte mantelzorgmijders © ?

De laatste weken volg ik een aantal discussies over het mantelzorgen op social media en in de dagbladen. Niet transparant in heldere beleidsmatige uitgangspunten, maar beeldbepalende meningen over de inzet van mantelzorgers. Zo moet er meer ruimte komen om de mantelzorger meer te laten doen? Moeten de niet-willers aangepakt worden? En moet er meer inzet verwacht kunnen worden van de mantelzorgers?

Ik snap dat we een toekomstig probleem hebben. De vergrijzing doet verder zijn intrede en het aantal mantelzorgers neemt af. Toch vind ik het pijnlijk dat er een beeld gecreëerd wordt van mantelzorgers die niet genoeg doen. Door het ontbreken van een heldere lange termijn visie rond dit vraagstuk, worden er steeds vaker ad hoc paniekvoetbalachtige oplossingen bedacht. Nu is dus de vraag hoe het mantelzorgen meer, sterker en effectiever ingezet kan worden. En ook komt de nadruk te liggen op de luie mantelzorgers, de mantelzorgmijders; zij die niet meer willen doen.

En opnieuw wordt de mantelzorger ingezet als speelbal van complexe vraagstukken. Om problemen op te lossen die we zelf niet gecreëerd hebben. Waar we niet om hebben gevraagd en waar we wel de offers voor moeten brengen.

Allereerst wil ik duidelijk maken dat mantelzorg een inzet uit liefde is. Vaak gaat dit al ten koste van heel veel in het persoonlijk leven van een mantelzorger. Ik doe het nu bijna 30 jaar en ken alle klappen van de mantelzorgzweep. En het steekt me dat het mantelzorgen soms wordt neergezet als iets waar nog voldoende rek in zit. Meer dan 10% van de mantelzorgers is zwaar overbelast. We hebben het hier over 400.000 mensen. Daarnaast is een er hele grote groep mensen die doet wat ze kunnen binnen de mogelijkheden die er zijn. Nu lijkt de aandacht te gaan van extra ondersteuning naar het extra mobiliseren van de mantelzorginzet. Het voelt of we dus nooit genoeg doen. Alsof we ons niet voldoende inzetten. Ik voel de hijgende adem van ‘Rupsje Nooitgenoeg’ in mijn nek.

En natuurlijk is er een verschil in de inzet vanuit de mantelzorgers. Ongetwijfeld zijn er mensen die de dans proberen te ontspringen. Maar in het hele leven kom je mensen tegen die de kantjes ervan af lopen. Of je nu kijkt naar niet-betaalde mantelzorgers of naar zwaar betaalde topfunctionarissen. De enige manier om hier druk op te zetten, is door een sanctie af te roepen. Maar je kunt alleen een sanctie afdwingen, als je daarmee de ander iets ontneemt. Bij mantelzorg ligt dat echt iets anders. Want daar waar je niets te bieden hebt, kun je ook niks afpakken. Tenzij er een beloning tegenover staat voor de mensen die het heel goed doen. Maar zolang de mantelzorger geen enkele positie heeft in deze maatschappij, moeten we ook geen klopjes en klapjes uit gaan delen.

Dus laten we stoppen met de rookgordijnen en het paniekvoetbal. Praat niet over ons als een groep mantelzorgmijders. Kijk naar wat er wel is. Laten we kijken naar het groter geheel en zorgen voor een echte visie. Een visie op de toekomst waarbij de mantelzorger niet alleen gezien wordt als oplossing van een probleem, maar waarbij deze ook goed gepositioneerd wordt. Ik denk dat het verstandig is om de energie in te zetten op al die mantelzorgers (ruim 4 miljoen mensen), die met heel hun hart het beste proberen te doen voor hun dierbaren. Zorg dat onze positie versterkt wordt. Dat we niet alleen gezien worden als goedkope oplossingen voor bezuinigingen, wachtlijsten of complexe zorgvraagstukken. Geef ons de erkenning die we verdienen en de positie die daarbij hoort. In rechten, plichten en financiën. Want wie zijn hier de echte mantelzorg-mijders?