Voorstelling Zorgeloos komt binnen…

Afgelopen donderdag speelde ik de voorstelling Zorgeloos in Noordwijk. Aanleiding was wereld Alzheimerdag 2023. Met deze voorstelling over een overbelaste mantelzorger wilde Welzijn Noordwijk en de bibliotheek Noordwijk een opmaat zijn voor mantelzorgers om tot bezinning en gesprek te komen.

Zorgeloos is een voorstelling recht uit mijn eigen jarenlange ervaring als mantelzorger. Naast Zorgeloos speel ik ook de voorstelling Oploskoffie over dementie. In Zorgeloos staat de mantelzorger centraal. Want, wie zorgt er voor de mantelzorger? Als theatermaker kom ik in de rol van Tiny Sorgdrager een lezing geven hierover. Moedig begint Tiny aan haar verhaal, maar gaandeweg de rit blijkt ze in de valkuilen te vallen waarvoor ze het publiek juist wil waarschuwen. Hilarisch en pijnlijk.

Het publiek luistert, lacht, slikt, is stil en buldert het dan weer uit. Langzaam zien de aanwezige mantelzorgers zichzelf in de theatrale spiegel die Tiny optrekt. Zo is er die meneer die zo nu en dan met een ernstige blik opzij kijkt naar de vrouw naast hem. En dan die twee dames die elkaar met de elleboog aanstoten…met een blik van herkenning zuchten ze diep. En als de nalatige biljartende zwager de revue passeert in Tiny’s verhaal, is de zaal collectief boos op deze man. Ze glijden mee in de particuliere mantelzorgproblemen van Tiny en adviseren haar….de vierde wand tussen het publiek en Tiny is doorbroken. Theater en realiteit schuiven in elkaar. Solidair roept een mevrouw op leeftijd dat Tiny rustig boos mag worden. Haar opgestoken vinger onderstreept dit!

Het is warm in de zaal. Vol vuur struikel ik als Tiny Sorgdrager door het verhaal. Het wordt chaos….

Als acteur voel ik dat ik weer ‘los’ ben. Dat is een teken dat het lekker gaat en ik er goed in zit. Dat is niet zo moeilijk omdat ik als ervaringsdeskundige weet hoe het  is om machteloos om je heen te kijken op zoek naar hulp.

Dit is het twaalfde jaar dat ik deze voorstelling speel. Duizenden mensen zagen hem al.

De voorstelling is aan de zoveelste editie toe. Voortdurend actualiseer ik de inhoud. Zo heeft de troonrede van dit jaar een ‘hilarische’ plek gekregen in Tiny’s verhaal, maar ook de verontrustende ontwikkelingen in zorgland waar mantelzorgers dé oplossing zijn voor het personeelstekort thuis én in verpleeg- en ziekenhuizen.

Mantelzorg is een toverwoord geworden. Waar de zorg in ons land vastloopt, roept er altijd wel iemand dat er ook nog mantelzorgers zijn. Die lossen het wel op! Maar, het aantal schaduwpatiënten van overbelaste mantelzorgers de pan uit. ‘Daar had Willem Alexander het niet over…’, aldus Tiny.

En toen kwam het manifest van Mantelzorgelijk.nl ter sprake…..  ‘Hierin wordt gesproken over het schenden van de mensenrechten van mantelzorgers”, vertelt Tiny. Ze heeft het nog niet uitgesproken of het wordt stil in de zaal. Opgetrokken wenkbrauwen kijken haar aan. Rustig legt Tiny uit dat mantelzorgers geen inkomen hebben uit al die arbeid die ze voor anderen verrichten. En ook legt ze uit dat er niemand is onder de mantelzorgers die een vergoeding ontvangt bij werkloosheid of ziekte…..  Het is of er een steen in het water valt. ‘Nee, daar hadden we nog niet aan gedacht….’, zuchtte een vrouw halverwege.

Een beleidsmaker van de gemeente melde zich na de voorstelling met de vraag wat hij zou kunnen doen om mantelzorgers te helpen. In al die jaren heeft niet eerder een beleidsmaker zich op deze wijze kenbaar gemaakt. Hulde aan deze man uit Noordwijk!

Met de voorstelling Zorgeloos dacht ik wel een keer te kunnen stoppen, maar niets is minder waar. Theater is een uitstekende manier om als mantelzorger meer inzicht te krijgen in eigen problemen. Ook is het een uitstekende manier om beleidsmakers, regeerders, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, zorgprofessionals en anderen die hun geld in en aan de zorg verdienen, een beeld te geven van de praktijk van alledag van een doorsnee mantelzorger…als die al bestaat, immers, elke situatie is een andere. Maar we kunnen leren van en met elkaar!

Vriendelijke groet ook van Tiny,

Pythia Winia (www.pythiawinia.nl)