Zo jong oud zijn #psp
Slechts af en toe zie ik mensen van mijn leeftijd in het verzorgingstehuis. Ze komen een keertje bij hun oma op bezoek, of bij bompa. Met de achterkleinkinderen en hun goed rapport. Bij een kalm kopje koffie. Op een zondagmiddag.
In de zorgende rol zie ik vooral vijftigers en zestigers. Met tassen vol vuile was vertrekken ze. Helpen bij het eten of houden gezelschap. Bespreken dingen met de verpleging. En doen en denken waarschijnlijk ook achter de schermen onnoemelijk veel. Net als mijn zus en ik.
De vrouwen aan tafel bij mijn moeder zijn 91, 94. Een andere bijna 100. Ik hoor hen praten. Ik zie hen zelf eten. En na het eten staan ze weer recht.
“En hoe oud is jouw moeder?”, vraagt een van hen op het moment dat ik de lepel naar mama ’s mond breng.
“75.”
“En je vader?”
“Ook 75.”
Dan knijpt mijn keel toe. Hoe confronterend moet het dan niet zijn voor mijn moeder als ze het hoort en tot zich laat doordringen. Want begrijpen doet ze. Gevangen in haar lichaam. Sinds jaren.
Af en toe lacht mijn moeder. Stralend. Al brokkelen haar tanden de laatste tijd af in haar mond.
Soms kijkt ze nors.
“Ze kijkt zo kwaad,” zeggen mensen me dan. Waar zij bij zit. Sinds ze niet meer antwoordt, praten mensen soms over haar in plaats van met haar. Dat doet pijn en tegelijk begrijp ik het: een gesprek kan je niet in je eentje draaiende houden.
Als ze dat zeggen, verdedig ik haar: dat lachen bij haar ziekte – Progressieve Supranucleaire Paralyse – moeite kost en stilaan wegvalt. Sinds jaren merkten we hoe haar gezicht en haar ogen verstarden.
Haar spreken vertraagde tot het intussen bijna helemaal stilviel. Op mijn antwoordapparaat bewaar ik haar stem van jaren geleden. Toen ook al traag. Ze antwoordt dus niet omdat ze niet wil. Gewoon omdat ze niet kan. Soms bundelt ze al haar krachten voor een stille ja of nee. Tot ze helemaal zal zwijgen.
“Waarom zeg je niks?”, vraagt mijn vader haar boos. “Omdat ze niet kan, papa,” zeg ik op momenten dat ik getuige ben van zo ’n vraag.
Terwijl ik mijn moeder eten geef, kijken mijn kinderen televisie op de kamer van oma en opa. Pedagogisch verantwoord vind ik dat niet. Maar voor hen is het niet één keertje op bezoek. Op een zondagmiddag. Met hun goed rapport. Voor hen is het dagelijks, wekelijks speel-tijd delen met oma en opa. Soms vraag ik me af hoe ze zich later – als ze groot zijn – deze jaren van zorg en zorgen zullen herinneren.
Dit schreef ik over mijn moeder, over haar kijken naar en zwijgen bij de wereld:
Ze keek graag naar de wereld.
En dacht er het hare van.
(dat wel)
Een grote prater was ze nooit.
Maar nu zwijgt ze in alle talen.
Alleen haar glimlach spreekt.
(heel soms)
Maar ik begrijp hem niet.
Is ze tevreden?
(dan toch)
Of is het haar manier van troosten?
Meer lezen
Ik ben zelf zorgkundige tewerkgesteld in een rusthuis en idd , soms komen hier mensen binnen die redelijk jong zijn want in de tijd van nu is 75 jaar nog jong, de mensen worden alleen maar ouder.En het is niet gemakkelijk om te zien hoe je moeder of vader op korte tijd zo kan aftakelen , zowel fysiek als mentaal en idd ook al op jonge leeftijd, we hebben soms echt te maken met mensen van zelfs vanvoor in de 60 dat een lichamelijke aandoening hebben of een psychische aandoening, vele mensen met dementie dat binnenkomen, dat is dezer dagen de normaalheid zelf, maar dit is niet altijd even gemakkelijk voor de familieleden om dit te ervaren, sommigen willen dit zelfs niet inzien waardoor er misverstanden ontstaan, omdat de familie het niet willen aanvaarden en soms is dit al op redelijke jonge leeftijd, wij hebben mensen met dementie tussen de 60 en de 90 jaar , met psychische aandoeningen , met fysieke aandoeningen, de ene al wat jonger dan de andere en voor die mensen zelf is dat soms moeilijk te begrijpen, je merkt dit aan de reacties van de ouderen die dan wel nog redelijk goed zijn die dat niet verstaan hoe het komt dat iemand dat jonger is als hun zo is.Het is voor familie een moeilijke periode in hun leven maar koester de momenten dat ze er zijn. Ik doe mijn job alvast met veel liefde en toewijding want ookal zijn ze ziek , takelen ze af op eendert welke manier, ik doe men job graag en ben blij dat ik hun mag behelpen waar de zorgen nodig zijn en als ze dan zijn heengegaan ben ik blij dat ik hen heb kunnen bijstaan , steunen en helpen in hun laatste dagen.
Dankjewel voor je reactie, Debbie. Ik heb een immense bewondering voor mensen in de zorg. Ook voor de lieve mensen die mijn ouders omringen in het verzorgingstehuis. Het zijn vaak kleine dingen die het verschil maken. Voor mijn ouders en voor ons.
Ik ben erg geraakt door je beschrijving. Ik heb gisteren je ouders bezocht. Nu voel ik je mama beter aan. Konden we maar in haar hoofd kijken…