Welke standpunten hebben politieke partijen over mantelzorg? #TK2021

Het is zover: de Tweede Kamerverkiezingen 2021 gaan van start. Vandaag 15 en morgen 16 maart gaat in elke gemeente al een aantal stemlokalen open, speciaal bedoeld voor risicogroepen. De stemlokalen zijn open van 7.30-21.00 uur. In sommige gemeenten kunnen kiezers zelfs stemmen met een stemmal, stemmen in de buitenlucht, bijvoorbeeld onder tenten, of in een drive through. Komende woensdag 17 maart mag de rest van Nederland zijn of haar stem uitbrengen. Overal zullen maatregelen genomen worden om iedereen zo veilig mogelijk te kunnen laten stemmen.

Weet jij eigenlijk al op wie je gaat stemmen? Juist in de coronacrisis werd pijnlijk blootgelegd hoe het met de positie van mantelzorgers gesteld is. Juist tijdens deze verkiezingen zijn de standpunten van politieke partijen rond mantelzorg belangrijker dan ooit. De afgelopen tijd hebben we hier op Mantelzorgelijk al twee blogs geschreven over de standpunten van de verschillende zittende partijen/politici. Als een reminder wil ik ze in dit blog nog een keer herhalen. Dan hoef je zelf niet alle partijprogramma’s door te spitten om te weten waar de politieke partijen de komende 4 jaar qua mantelzorg naar toe willen. Ik hoop dat je er iets aan hebt en dat er je voordeel mee kunt doen:

Mantelzorgers krijgen helaas weinig aandacht van de VVD. In het programma staat eigenlijk maar een klein regeltje :

▶ Aanpak van overbelasting bij mantelzorgers.

Hoe? Door zorgverleners hierop te laten letten en gemeenten en zorgkantoren actiever tijdelijk vervangende zorg aan te laten bieden. Je kunt je hierbij afvragen: Is dit zo anders dan al tijden gedaan wordt?  Heb je hier als mantelzorger daadwerkelijk iets aan?

Dan staat er nog iets over PGB’s:

▶ Behoud en bescherming van het persoonsgebonden budget (PGB) door misbruik aan te pakken. Dat is nodig zodat het PGB kan blijven bestaan voor al die mensen die er zoveel aan hebben en die het zo netjes gebruiken. Het moet daarom vooraf vaststaan of iemand een persoonsgebonden budget zelf kan beheren. Ook wordt het PGB voortaan alleen ingezet voor zorg. Ondersteuning moet gemakkelijk in natura te regelen zijn via de gemeente.

Is dit vernieuwend en verbeterend? Vul zelf maar in.

Het hele verkiezingsprogramma van de VVD vind je hier: https://www.vvd.nl/verkiezingsprogramma/

Op het thema mantelzorg gaat de PVV niet heel diep in. Het is dus niet duidelijk wat zij voor mantelzorgers willen gaan doen. Het enige noemenswaardige dat ik kon vinden was dit:

▶ Mensen die zorg voor iemand anders of voor zichzelf regelen, lopen tegen een muur van regels op. Het is van belang dat de ouderenzorg weer in één wet geregeld wordt in plaats van in de huidige vier. Hetzelfde geldt voor mensen met een beperking die ze hun leven lang houden. We willen dat ze niet meer voortdurend te maken krijgen met herbeoordelingen en doorgeschoten verantwoording.

Best een gemiste kans voor een partij die de tweede grootste partij van Nederland is.

Het hele verkiezingsprogramma van de PVV vind je hier: https://pvv.nl/verkiezingsprogramma.html

Het CDA vindt dat mantelzorgers ‘goede’ ondersteuning verdienen omdat de zorg die zij geven van ‘onschatbare waarde’ is. Hoe ze dat willen kun je hieronder lezen:

▶ Mantelzorg overkomt je. Dat doe je als een naaste je zorg nodig heeft. Wij willen een betere ondersteuning voor mantelzorgers om die zorg ook te kunnen bieden. Wij vergroten het aanbod van respijtzorg en maken de aanvraag eenvoudiger. Wij willen in meer Cao’s afspraken over mantelzorgverlof en willen ook meer aandacht voor scholieren en studenten die naast hun opleiding mantelzorg bieden aan een familielid of buurtgenoot.

▶ Kwaliteit van leven gaat over veel meer dan alleen de vraag wat medisch mogelijk is. Daarom willen wij meer ruimte en tijd voor het gesprek tussen ouderen, hun familie en de mensen in de zorg over de vraag welke zorg het beste is.

Verder gaat het CDA niet echt in op het thema mantelzorg.  Jammer want met hun leus: EN NU DOORPAKKEN zou je denken dat dit ook voor mantelzorg problematiek zou gelden. Immers mantelzorg is iets dat ons allemaal aangaat: je bent het, je wordt het of je krijgt het.

Het hele verkiezingsprogramma van CDA vind je hier: https://www.cda.nl/verkiezingsprogramma

D66 erkent het belang van mantelzorgers. En zij zien ook dat mantelzorg voor veel mensen zwaar is. Daarom pleiten zij voor meer ondersteuning. Daar gaan zij in hun verkiezingsprogramma best diep op in:

Een helpende hand voor mantelzorgers en vrijwilligers .Nederland telt veel mantelzorgers en vrijwilligers die onmisbare taken vervullen voor hun medemens. Zij zijn onmisbaar, maar veel mantelzorgers en vrijwilligers zijn overbelast. Zij verdienen meer ondersteuning.

▶ D66 wil een mantelzorgakkoord tussen mantelzorgorganisaties, gemeenten, Rijk, zorgverzekeraars en werkgevers waarin elke partij de taak krijgt om overbelasting bij mantelzorgers te signaleren en te voorkomen.

▶ Gemeenten moeten bij het verlenen van vergunningen geen onnodige obstakels opwerpen voor mantelzorgwoningen waar kinderen dicht bij hun hulpbehoevende ouders wonen. We moedigen sociale partners aan om in cao’s afspraken te maken over mantelzorg en verlof.

▶ D66 heeft in de afgelopen jaren gepleit voor een pilot voor logeerzorg als tussenvorm tussen thuis en het verpleeghuis. Op die manier wordt de mantelzorger even ontzien. Deze pilot kan landelijk worden uitgebreid. Gemeenten moeten hier meer ruimte voor bieden.

▶ Als steun in de rug voor huishoudens waarin iemand langdurige, intensieve zorg nodig heeft en mantelzorg krijgt, willen we een pilot voor automatische inkomenssteun zonder verdere verantwoording. Denk aan een ouder die de zorg heeft voor een zeer ernstig en meervoudig gehandicapt kind. Hier behoeft het geen verdere controle dat het gezin intensieve mantelzorg verleent of zorg inkoopt en dus kan de steun automatisch geleverd worden in plaats van het pgb.

▶ Voor ouders van kinderen met een intensieve zorgvraag sluit zorg in natura niet altijd aan bij de flexibele zorg die nodig is. Dan is het zelf regelen via een pgb een goede oplossing. Of een initiatief waarbij de ouders zelf zorg op maat regelen in een passende woonvoorziening. D66 wil ruimte en ondersteuning bieden om dit soort initiatieven op te zetten. Lokaal, regionaal en landelijk.

D66 weet in dit verkiezingsprogramma wel wat er nodig is. Jammer dat we daar de afgelopen jaren, toen zij deelnamen aan Rutte3, zo weinig van gemerkt hebben…

Het hele verkiezingsprogramma van D66 vind je hier: https://d66.nl/verkiezingsprogramma/

Ook GroenLinks is van mening dat er veel meer ondersteuning voor mantelzorgers moet komen. Met name door een stimuleringsfonds van vrijwilligersorganisaties. Ook willen zij de onbelaste vrijwilligersvergoeding verhogen. Of mantelzorgers daar nou direct iets aan hebben is natuurlijk de vraag maar er staat meer:

▶ GroenLinks wil het mensen makkelijker maken om werk en zorg te combineren. 

▶ Gemeenten moeten mantelzorgers beter ondersteunen. We willen de bezuinigingen op de vergoeding voor mantelzorg terugdraaien.

▶ Ook wil GroenLinks het mogelijk maken dat mantelzorgers af en toe afgelost worden door professionele of vrijwillige zorgverleners. Daarnaast wil GroenLinks stimuleren dat er meer woningen komen waarin verschillende generaties samen kunnen wonen.

▶ Ook wil GroenLinks dat gemeenten goed kijken naar de persoonlijke situatie als iemand met een uitkering veel mantelzorg verleent aan zijn naaste: als iemand fulltime voor zijn zieke moeder zorgt, is het mogelijk voor alle partijen beter dat hij dat blijft doen dan dat hij op zoek moet naar (tijdelijk) werk. Dan moet de gemeente niet blijven hameren op de sollicitatieplicht.

Even terug naar punt 2: Vergoeding voor mantelzorgers? Welke vergoeding zouden ze bedoelen ? Ik kan het niet terugvinden.

Het hele verkiezingsprogramma van GroenLinks vind je hier: https://groenlinks.nl/campagneaftrap-10-oktober

Als het aan de SP ligt bevat het Gemeentelijke basispakket óók ondersteuning voor mantelzorg, in de vorm van respijtzorg. Oftewel: meer mogelijkheden om de zorg op tijd uit handen te kunnen geven zodat er minder overbelasting bij mantelzorgers zal zijn. Meer dan dat staat er in hun programma eigenlijk niet over mantelzorg.

▶ We voorkomen dat de zorg per gemeente verschilt, door invoering van een gemeentelijk basispakket voor o.a. de huishoudelijke hulp, begeleiding, dagbesteding en ondersteuning voor mantelzorg (respijtzorg).

Dus bij de SP komen we af van zorg die afhangt van je postcode? Dat zou al een mooi begin zijn, toch?

Het hele verkiezingsprogramma van de SP vind je hier: https://www.sp.nl/verkiezingsprogramma-2021

De PvdA vind mantelzorg ook van onschatbare waarde en wil o.a. de verbinding tussen professionele zorg en informele zorg versterken.  Verder wordt , wat zij voor zich zien mbt mantelzorg, onder slechts één kopje beschreven:

▶ Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde. Op hen wordt nu te vaak een te groot beroep gedaan, in tijden die emotioneel toch al erg zwaar zijn. De verbinding tussen professionele en informele zorg versterken we. We breiden het mantelzorgverlof uit en stappen af van onnodige bijstandsverplichtingen voor mantelzorgers die niet kunnen werken naast de zorg voor hun geliefden. We breiden de periode van betaald zorgverlof voor mantelzorgers uit. Minderjarige kinderen die mantelzorgtaken uitvoeren worden zoveel mogelijk ontlast en ondersteund.

Ik snap dat zij wensen dat er meer verbinding komt tussen zorgpro’s en mantelzorgers. Misschien is het dan handig om allereerst meer bekendheid te geven aan het thema mantelzorg op zich. Ik krijg voor mijn gevoel nog te vaak vragen over wat mantelzorg nou eigenlijk helemaal inhoudt. Die vraag zullen zorgprofessionals vast niet vaak krijgen. Wat denk jij?

Het hele programma van de PvdA vind je hier: https://www.pvda.nl/verkiezingsprogramma-2021/

Wat mantelzorg betreft wijst de Partij van de Dieren op de bezuinigingen die daarop zijn doorgevoerd, waardoor de solidariteit onder druk is komen te staan. Zij noemen de marktwerking, winstmaximalisatie en privatisering als boosdoeners, “En juist mantelzorgers die zonder betaling een ander helpen moeten daarbij alle ondersteuning krijgen.”

▶ Mantelzorgers worden (financieel) ondersteund en er komt extra aandacht voor het tegengaan van overbelasting van mantelzorgers. Bij de toegang en evaluatie van de zorg wordt meer rekening met mantelzorgers gehouden

Het volledige programma van de PvdD vind je hier terug: https://www.partijvoordedieren.nl/standpunten

De Christen Unie noemt mantelzorgers het ‘Onzichtbare goud’ van Nederland. “Hun inzet is onbetaalbaar maar ook heel zwaar”, erkent de partij. Zij vertaalden dat als volgt in hun verkiezingsprogramma:

▶ Mantelzorgverlof. Werkgevers moeten hun werknemers meer faciliteren met flexibele werktijden of door uren ter beschikking te stellen om ruimte te bieden aan mantelzorg. De overheid maakt daarover afspraken met werkgevers. Er komt een langer durend betaald zorgverlof.

▶ Steunpunt mantelzorg. In elke gemeente is of komt een steunpunt Mantelzorg dat mantelzorgers op weg helpt in geldzaken, vervangende zorg, wonen, werk, zorgwet- en regelgeving of doorverwijst naar de landelijke Mantelzorglijn.

▶ Ontlast mantelzorgers. Vervangende zorg of respijtzorg moet tijdig, makkelijk en op maat beschikbaar zijn.

▶ Mantelzorgsparen. Er komen experimenten met mantelzorgsparen: als jij uren mantelzorg biedt aan iemand buiten je eigen familie, kun je die later “terugkrijgen” als je zelf zorgbehoevend wordt. Dit biedt kansen voor alleenstaanden of mensen met een beperkt sociaal netwerk.

Mantelzorgsparen? Hopelijk tellen al de uurtjes die wij als mantelzorgers al gezorgd hebben dan ook gewoon mee ;)

Het hele programma van de CU vind je hier terug: https://www.christenunie.nl/standpunten

50PLUS vindt het belangrijk dat mantelzorgers betrokken blijven. Ik snap eerlijk gezegd niet helemaal waarop zij dan doelen. Betrokken zijn we, we worden alleen vaak vergeten… Verder willen zij ook goede ondersteuning voor mantelzorgers:

▶ Met behulp van nieuwe technologieën is er veel meer zorg thuis mogelijk. Ook zou veel meer ziekenhuiszorg naar de wijk kunnen, onder meer met poliklinische consulten via de eerstelijnscentra dan wel in kleine klinieken in de wijk en ziekenhuisvervangende zorg thuis. Ook zwaardere verpleegzorg kan gewoon aan huis geleverd worden. Hierbij is het essentieel dat mantelzorgers goed betrokken blijven.

▶ Mantelzorgers moeten kunnen rekenen op goede ondersteuning. Zowel in het regelen van zaken als voor hun persoonlijk welzijn. Zonder gezonde mantelzorgers gaan kwetsbare mensen het niet redden om op een goede manier thuis te blijven wonen.

Het hele programma van 50PLUS vind je hier: https://www.50pluspartij.nl/verkiezingsprogramma-2021-2025

De SGP ziet een belangrijke rol voor mantelzorgers weggelegd. Dit mag volgens de partij nooit ‘fiscaal afgestraft’ worden. Ook moet er meer ondersteuning komen. De belangrijkste punten:

▶ Mantelzorgers en vrijwilligers hebben een groot aandeel in de zorg voor chronisch zieken, mensen met een beperking en ouderen. Zij moeten hiervoor geen fiscale afstraffing krijgen, maar verdienen juist waardering en beloning.

▶ Er moeten lokale en regionale afspraken worden gemaakt over de ondersteuning van mantelzorgers. De SGP wil in ieder geval een gemeentelijke stimuleringsregeling voor structurele ondersteuning van álle vrijwillige inzet.

▶ Het is mooi en prijzenswaardig, maar naar de toekomst toe ook wel zorgelijk dat veel van de mensen die mantelzorg of vrijwilligerswerk bieden, behoren tot oudere generaties. Het aantal mantelzorgers zal de komende jaren (fors) afnemen. Des te belangrijker dat we jongere generaties aanmoedigen om zich in te zetten voor de samenleving. De maatschappelijke diensttijd wordt daarom voortgezet. Wel moet dit initiatief duidelijker worden afgebakend ten opzichte van betaald werk, stages of vrijwilligerswerk.

▶ Er wordt nog te weinig gebruik gemaakt van ‘respijtzorg’ om overbelasting van mantelzorgers tegen te gaan. De zorg wordt dan tijdelijk overgenomen, zodat de mantelzorger even rust kan nemen. Toezichthouders moeten er scherper op letten of gemeenten wettelijke verplichtingen nakomen om – met name overbelaste – mantelzorgers en vrijwilligers te ontlasten.

Het volledige programma van de SGP vind je – behalve op zondag –  hier: https://sgp.nl/verkiezingen2021

In het verkiezingsprogramma van DENK worden mantelzorgers welgeteld 1 keer genoemd. Ze zeggen daarover dat mensen meer ruimte hebben om voor een dierbare te zorgen als die dat nodig heeft. Ook hebben ze het over beter ondersteunen maar hoe ze dat dan voor zich zien lees ik jammergenoeg niet terug. Waarom toch niet?

Het hele programma van DENK lees je hier terug: https://www.bewegingdenk.nl/verkiezingsprogramma/

Mantelzorgers worden in het partijprogramma van Forum voor Democratie niet echt bij naam genoemd. Het enige dat ik kon vinden was dit:

▶ Stimuleren en ondersteunen mantelzorg via innovatie (bijv. generatiewoningen)

Hoe ze gaan ondersteunen of over meer innovatie lees ik niet terug. Is mantelzorg voor deze partij een ver van mijn bed show?

Het volledige verkiezingsprogramma van FvD lees je hier terug: https://www.fvd.nl/standpunten

Misschien ben je nog niet bekend met Splinter maar lijstrekker Femke Merel van Kooten-Arissen loopt al even mee in de Tweede Kamer. En dat ze veel met mantelzorg heeft, blijkt uit het partijprogramma. ▶Dé mantelzorger bestaat niet. Er zijn veel verschillende mantelzorgers. Het is belangrijk dat de behoeften en ondersteuning goed in kaart wordt gebracht zodat maatwerk geleverd kan worden. De informele zorg die mantelzorgers leveren is onmisbaar en ontziet de gezondheidszorg aanzienlijk en dient erkent te worden. Mantelzorgers mogen geen gezondheids- en financiële problemen krijgen door hun zorgtaak.

▶Een mantelzorger wordt gezien als een volwaardig partner in de zorg. Mantelzorgers dienen daarom een rechtspositie te krijgen. Mantelzorgers kunnen een mantelzorgverklaring aanvragen om zo de erkende status als mantelzorger te krijgen. Deze status geeft fiscale voordelen. (Bijvoorbeeld voor de gemaakte reiskosten)

▶Er komt een reiskostenfonds om mantelzorgers financieel te ontzorgen. Dit reiskostenfonds is voor mantelzorgers die jaarlijks meer dan €1000,- aan kosten maken.

▶Tevens kunnen mantelzorgers hierdoor aanspraak maken op dezelfde privileges die zorgprofessionals hebben bijvoorbeeld t.a.v beschermende middelen en voorrang bij vaccinaties.

▶Er komt een mantelzorguitkering voor erkende mantelzorgers die niet kunnen werken en geen aanspraak kunnen maken op een (minimum) inkomen vanuit PGB.)

▶Betaald zorgverlof moet worden uitgebreid naar 10 weken per jaar. In algemene crisistijden (zoals een pandemie) komt er een betaald calamiteitenverlof die kan worden opgenomen. (Of:

▶Werkgevers moeten een mantelzorgpunt opnemen in hun arbeidsvoorwaarden waarbij staat aangegeven hoe zij mantelzorgers met een mantelzorgverklaring preventief ondersteunen zodat de kans op burnout door overbelasting beperkt wordt.

▶Het landelijke benodigde budget voor de algehele ondersteuning van mantelzorgers voor gemeenten wordt in kaart gebracht.

▶De mantelzorgondersteuning in gemeenten wordt ingedeeld in 8 vraaggebieden, en daarvoor moet geld beschikbaar zijn (Informatie en advies, persoonlijke begeleiding, educatie, emotionele steun, praktische hulp, respijtzorg, financiële- en materiële hulp.

▶Beschikbare budgetten voor gemeenten worden geoormerkt. Hierdoor wordt de besteding van de budgetten traceerbaar.

▶Het PGB is een belangrijk middel voor cliënten en hun mantelzorgers om regie over de zorg te behouden. Het PGB zal niet verdwijnen.

▶Het PGB moet altijd gebruikt kunnen worden voor uitbetaling van informele zorgverleners, dus ook uitbetaling van de zorg door de mantelzorgers. Budgetverstrekkers kunnen hier geen restricties op leggen.

▶Inkomen verkregen uit PGB dient gezien te worden als volwaardig inkomen. Mantelzorgers kunnen een hypotheek aanvragen als hun inkomen uit PGB komt, indien de verwachting van de toewijzing van het PGB van structurele aard is door de zorgbehoeften die de cliënt heeft.

▶Het indiceren van zorg ligt bij de verpleegkundigen, niet bij de zorgverzekeraars. Zij mogen geen bemoeienis hebben in dit proces noch een 2de mening geven om zo uiteindelijk tot minder uren te komen om geld te besparen.

Je ziet het: Een dijk van een programma. Laten we alleen daarom maar hopen dat ze gewoon weer in de Tweede Kamer mag plaats nemen ;)

Het volledige verkiezingsprogramma van Splinter vind je hier: https://www.splinterpolitiek.nl/programma2021

Als laatste : Lijst Henk Krol  

Helaas helemaal niets gevonden over mantelzorg. Best vreemd als je eerst lijstrekker ben geweest van 50PLUS, toch?

Enfin, het volledige verkiezingsprogramma vind je hier: https://lijsthenkkrol.nl/

Het is een lang blog geworden, ik weet het. En dan heb ik alleen de zittende partijen meegenomen in mijn onderzoekje. Toch hoop ik dat je hier iets aan hebt gehad voor je een dezer dagen het stemhokje ingaat en een bolletje rood kleurt.  Ik wens je veel wijsheid.