Time management voor mantelzorgers #tips

Na ruim vijf jaar zorgen voor mijn vader kom ik er steeds weer achter dat ik elke dag tijd tekort kom. Gezin, werk en mantelzorg zijn vaak een lastige combinatie en een dag heeft helaas maar 24 uur. Met andere woorden: er staat te veel op mijn prioriteitenlijstje en daar word ik af en toe helemaal ibbel van. Maar – en dat vind ik nog lastiger – ik kamp met een enorm schuldgevoel omdat ik vaak denk dat ik iedereen tekort doe. Dan heb ik het nog niet eens over mezelf…

Laatst sprak ik daarover met een andere mantelzorger. Zij vertelde me dat zij een speciale time management cursus had gedaan. Zij liep namelijk tegen hetzelfde aan en wilde er – net als ik – van dat rotgevoel af. Ze leerde haar tijd en haar taken te managen en kreeg er uiteindelijk veel voor terug: rust in haar hoofd en geen schuldgevoel.

1. Maak eerst tijd voor jezelf.  Terwijl je alle ballen in de lucht probeert te houden voor gezin, werk en mantelzorg merk je langzamerhand dat het leven aan je voorbij gaat. Vrienden zie je amper, iets voor jezelf doen zit er helaas niet in en je voelt je af en toe hartstikke moe. Dom! Het is net als bij een auto: je kunt niet op een lege tank rijden. Om de energie te houden om voor anderen te kunnen zorgen, moeten we zo nu en dan even bij tanken. Dat is niet egoistisch maar praktisch! Door leuke dingen voor jezelf te doen,  krijg je energie en dat heb je nodig. En de enige die dat voor jou kan regelen ben jij zelf!
2. Plan voor uit.  Zodra je het voor elkaar krijgt om vooruit te plannen – al is het maar vijf minuten – zal het je op de lange termijn veel tijd schelen. Bijvoorbeeld: ik maak een planning voor de hele week voor de zorg voor mijn vader. Daar plan ik als eerste alle professionele zorg in: thuiszorg, thuishulp en een betaalde mantelzorger. Dan plan ik de dagen en/of tijden van mijn broers, zussen en mij. In een oogopslag zie ik dan waar we gaten moeten opvullen. Wij hebben het geluk dat mijn zwager een hoop doet dus die kan ik dan vaak invullen op de gaten in de planning. Lukt dat niet, dan proberen we onze zorg dagen te wisselen. Eigenlijk lukt dat altijd. Het resultaat is een strakke planning en weinig tot geen stress omdat iedereen weet waar hij aan toe is.
3. Bepaal rollen en verantwoordelijkheden. Dubbelop dezelfde taken uitvoeren is zonde van je tijd. Zaak is dus om de taken zo goed als mogelijk te verdelen. Op die manier weet iedereen wat er van hem of haar verwacht wordt. Als iemand namelijk niet op de hoogte is van zijn taak, blijft het liggen en draaien de anderen er voor op. Dat kost dus meer tijd dan even met elkaar om de tafel en overleggen over wie wat doet. Bijvoorbeeld: Het is mijn taak om medicijnen te bestellen. Mijn zus geeft deze medicijnen dagelijks aan mijn vader. Als zij mij niet verteld dat de medicijnen op zijn, komen we zonder te zitten. Dat geeft de nodige stress en kost alleen maar meer kostbare tijd.
4. Maak wekelijks een prioriteitenlijst. Het komt vaak voor dat ik – tussen alle bedrijven door – maar wat aan klungel. Ik doe hier wat, ik doe daar wat en uiteindelijk raak ik in de stress omdat iets dat nog niet af is, ineens ingestuurd moet worden of geregeld moet zijn. Herkenbaar? Een prioriteitenlijst helpt daarbij. Het helpt me te focussen op wat belangrijk is en wat even kan wachten.  Ik categoriseer alle taken als volgt: a) moet echt gedaan worden b) moet mogelijk gedaan worden c) wil ik gedaan hebben. Ik probeer me op maximaal drie dingen per dag te focussen. Meer red ik niet qua gezin en werk. Als je een lijstjes maker bent, zal dit geen problemen geven. Ben je niet echt thuis in het maken van lijstjes? Er zijn online allerlei handige tools te vinden.  Op lijstje.nl bijvoorbeeld. Ik heb zelf een werkagenda en daar schrijf ik mijn lijstje in. Kijk gewoon wat voor jou werkt.
5. Stel niet te lang uit.  Sommige taken worden alleen maar ingewikkelder als je ze laat liggen. Voor je het weet zie je er als een berg tegenop. Doe die taken zo snel mogelijk!
6. Stel je verwachtingen bij. Hoe meer mantelzorg verantwoordelijkheden we kregen in de afgelopen jaren, hoe meer we onze verwachtingen moesten bijstellen. Ik dacht altijd dat ik alles kon maar ik kom er steeds meer achter dat dat niet het geval is. Sterker nog, ik wil niet eens alles kunnen. Er zijn namelijk grenzen aan zorgen. Ik ben er zelf ook nog! Neem bijvoorbeeld eten: In het begin maakte ik de meest bijzondere drie gangen menu’s voor mijn vader. En alles moest even gezond zijn. Toen bleek dat mijn vader zeker twee gangen aan de hond voerde of ze linea recta de grijze kliko in mikte. Nu maak ik vaak simpele eenpansgerechten voor hem. Vindt hij fijn en het scheelt mij hartstikke veel tijd. En als het me een keer niet uitkomt, dan breng ik hem een lekker visje of een kant en klaar maaltijd van onze groenteman.
7. Denk niet teveel. Als ik te veel op de dingen vooruit loop, word ik gek. Ik neem alles zoals het komt. Taak voor taak, doel voor doel. Bewezen is dat als je constant nadenkt over alles wat je nog te doen staat, je uiteindelijk veel trager bent, je minder efficient bent en je meer stress hebt. Ik kan me gelukkig goed op een ding focussen.  Als het mijn zorg dag is, dan ben ik er voor mijn vader en doe de dingen die op dat moment belangrijk zijn. Papa blij, ik blij.
8. Doe het onmiddellijk. Ik moet je eerlijk zeggen dat ik sommige dingen soms wel op zijn beloop laat. Dat geeft vaak de nodige stress en daar wil ik vanaf. Neem papierwerk; je kent ze wel eindeloze lijsten die je moet invullen, contracten van zorg professionals die nagekeken en ondertekent moeten worden, papieren die opgeborgen moeten worden, enz, enz. In plaats van ze op een stapeltje te bewaren en ze vervolgens te vergeten, is het natuurlijk veel handiger om ze meteen af te handelen en op te bergen. Ook handig als je ze later weer eens op moet zoeken.
9. Ruim op en organiseer. Chaos vreet energie en maakt het bijna onmogelijk om je tijd goed te managen. Neem bijvoorbeeld alle tijd die het je kost om dingen die je constant kwijt bent terug te vinden. Opruimen ruimt je huis en uiteindelijk ook de chaos in je hoofd op. Lukt je dat niet op eigen houtje? Probeer daar dan hulp bij te vinden. Misschien ken je wel iemand die super georganiseerd is en die je daarbij met liefde wil helpen. Maak samen een plan om alles georganiseerd en netjes te houden. Weg met alle troep!
10. Hou rekening met tegenvallers. Je kunt nou eenmaal niet alles vooruit plannen. Als dingen anders lopen: go with the flow. Vecht er niet tegen, dat kost tijd en stress. Laat het over je heen komen en zodra de crisis voorbij is, ga je kijken wat je kunt redden en wat weer opnieuw is. Maak je vooral niet gek. Daar heeft niemand iets aan.