Rapport SCP mantelzorg; men moet de schapen scheren, maar niet villen

We komen nog even terug op het rapport wat onlangs verscheen vanuit het SCP. Al eerder schreven wij over opvallende zaken uit dit rapport in relatie tot mantelzorg. Maar naast de inhoudelijke kant van dit rapport zijn er twee andere zaken die ons bezig blijven houden.

Als eerste de titel van het rapport: Blijvende bron van zorg. Wat wordt hier eigenlijk mee bedoelt? Dat mantelzorg een blijvende bron is in het leveren van zorg? Of gaat het over de bron die blijvend moet worden zodat de inzet gegarandeerd wordt? Of wordt hier meer bedoeld dat we een blijvende bron van zorg zijn? Een hoofdpijndossier of zoiets. Dit kan dus alle kanten op. Wij zijn er nog niet uit.

Maar verderop in het rapport bij de samenvatting op pagina 15 staan een aantal dingen die ons echt tegen de borst stuiten. Het gaat dan over de laatste zinnen en het gebruikte gezegde. Voordat we hier verder op ingaan eerst even het stuk tekst waar het over gaat:

Goede ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers in zorg en ondersteuning draagt bij aan een stabiel aanbod van informele hulp en voorkomt dat het aantal overbelaste helpers zal stijgen. Ook levert het waarschijnlijk meer kwaliteit van leven op voor zowel mantelzorgers als hulpvragers. Met de inzet van informele hulp is een kostbare bron van zorg en ondersteuning aangeboord. Het blijkt geen onuitputtelijk reservoir, maar waardevolle zorg waar we zuinig op moeten zijn. Zoals in het gezegde ‘men moet de schapen scheren, maar niet villen’.

Laat dit even op je inwerken…. Dit is zoals het bij ons binnen is gekomen:
We worden dus ondersteund om een stabiel aanbod van informele hulp te zijn en daarnaast levert het ook meer kwaliteit van leven op. We zijn dus als mantelzorgers een kostbare bron van zorg en ondersteuning die is aangeboord en waar ze zuinig op moeten zijn. Aangeboord? Als in een vooropgezet plan en een gerichte zoektocht naar een goudader? En nu blijken we geen onuitputtelijk reservoir te zijn. Maar we zijn wel waardevol.

En als klap op de vuurpijl het gezegde in de slotzin: Men moet de schapen scheren, maar niet villen. Dit gezegde in deze context schiet bij ons volledig in het verkeerde keelgat. Want zijn wij dan schapen die geschoren moeten worden, maar waar ze niets meer aan hebben als ze gevild zijn? Om dit beter te begrijpen hebben we het spreekwoordenboek erbij gepakt. Wat is de uitleg van dit gezegde? De uitleg is duidelijk: als men uit hebberigheid de inkomstenbron opoffert, heeft men niets meer voor de toekomst. Het is dus duidelijk dat we meer geld opleveren als we het langer kunnen volhouden. Inzet op ondersteuning gaat dus niet over ons, maar over wat het oplevert.

Ongetwijfeld bedoelen ze het goed in de context van het hele rapport. Maar het woord ‘schapen’ is hier heel ongelukkig gekozen. Want zo gaan er veel makke schapen in een hok en kun je in de nacht vele schaapjes tellen. Deze beeldvorming is onze blijvende zorg, want mantelzorg verdient een volwaardige positie in onze maatschappij en de vergelijking met volgzame schapen is echt ongepast. We kunnen er niet over uit dat de problematiek rond mantelzorg geduid wordt met zo’n gezegde. Is er nou echt niemand daar in staat om een respectvollere metafoor te vinden?