Kan olijfolie je hersenen beschermen?

Olijfolie, met name de extra virgin olijfolie, is een van de belangrijkste componenten van het Mediterrane dieet. Dit is een dieet dat rijk is aan fruit, groente, volkoren granen en noten.

Uit een nieuw onderzoek, waarbij de effecten van extra virgin olijfolie op de hersenen van muizen zijn getest, blijkt dat er aanwijsbare resultaten zijn op het gebied van cognitieve vaardigheden van muizen.

Het nieuwe onderzoek werd uitgevoerd door een onderzoeksteam van de Lewis Katz School of Medicine in Philadelphia, Pennsylvania. De resultaten zijn onlangs gepubliceerd in een journaal genaamd de “Annals of Clinical and Translational Neurology”.

Professor en hoofd van het onderzoek dokter Praticò legt uit waarom verschillende onderzoeken juist olijfolie noemen als belangrijkste reden waarom het Mediterrane dieet zo gezond is.

“De gedachte is dat de combinatie van extra virgin olijfolie en groente en fruit beter is dan alleen groente en fruit, en als enkelvoudig onverzadigd vet is het veel gezonder dan verzadigde dierlijke vetten.”

Om het effect van olijfolie te bestuderen gebruikte dokter Praticò en zijn team zogenaamde transgene muizen, die het “muismodel” voor de ziekte van Alzheimer zijn. De muizen zijn genetisch gemodificeerd zodat ze de drie hoofdkenmerken van de ziekte van Alzheimer hebben: geheugenstoornissen, amyloïd plaques en neurofibrillaire knopen.

De muizen werden in twee groepen verdeeld. Een groep kreeg het standaard laboratorium voedsel voor knaagdieren, de andere groep kreeg het standaard laboratorium voedsel voor knaagdieren met toegevoegde extra virgin olijfolie.

Bij muizen ontwikkelen de kenmerken van Alzheimer zich al vrij vroeg. Daarom werd voor dit experiment de olijfolie aan het voedsel toegevoegd toen de muizen zes maanden oud waren, ruim voordat symptomen zich konden openbaren.

De onderzoekers beoordeelden de cognitieve vaardigheden van de muizen door hun ruimtelijk geheugen, hun werkgeheugen en hun leervaardigheden te testen.

Wat betreft het uiterlijk van de muizen in beide groepen werden geen verschillen aangetroffen. Echter, toen de muizen negen en twaalf maanden oud waren, bleek dat de muizen die de olijfolie hadden gekregen de cognitieve testen veel beter uitvoerden.

Dokter Praticò analyseerde ook het hersenweefsel van deze muizen, en er bleken opvallende verschillen tussen het uiterlijk en het functioneren van de zenuwcellen te zijn. Ten eerste bleven de synapsen, de delen van de hersencel waarmee neuronen met elkaar kunnen communiceren, beter behouden in de olijfolie groep. Ten tweede onthulde het hersenweefsel van de muizen die olijfolie hadden gekregen een “dramatische toename” in de activering van autofagie van de zenuwcellen. Autofagie is een natuurlijk proces waarbij cel-onderdelen of cel-eiwitten die niet meer nodig zijn worden afgevoerd (naar de lysosomen, de recycle vaten van de cel).

Met andere woorden: giftig afval dat zich ophoopt tussen de cellen, wordt door dit proces geëlimineerd. In dit experiment leidde de toename in autofagie tot een afname in de amyloïd plaques (eiwitneerslag) en gefosforyleerd tau.

Dokter Praticò noemt dit “een opwindende ontdekking. Dankzij de autofagie activering bleven het geheugen en de synapsen behouden, en de pathologische effecten in dieren, die gewoonlijk tot de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer zouden leiden, werden aanzienlijk gereduceerd. Het is een belangrijke ontdekking, aangezien we vermoeden dat een vermindering van autofagie het begin van Alzheimer is.

De volgende stap voor de onderzoekers is om de olijfolie in een latere fase te introduceren, als de symptomen van Alzheimer al aanwezig zijn. In het geval van muizen is dat als ze twaalf maanden oud zijn. “Wanneer een patiënt naar de dokter gaat omdat er symptomen van dementie lijken te zijn, is de ziekte al aanwezig” legt dokter Praticò uit. “We willen nu weten of olijfolie de ziekte kan stoppen of op zijn minst een ommekeer kan veroorzaken als de olie op een later tijdstip aan het voedsel wordt toegevoegd.”

Een toepasselijk Italiaans spreekwoord: “Dolori? Olio dentro e olio fuori.” Dat betekent zoiets als “Pijn? Olie van binnen en olie van buiten”, waarmee de Italianen zeggen: bij gezondheidsproblemen helpt olijfolie altijd, zowel van binnen (als je het gebruikt om eten te bereiden) als van buiten (bijvoorbeeld door het op je huid te smeren). En wie weet is de “olio” nu dus ook goed voor je hersenen!