Mondkapjesplicht voor mensen met een beperking of ziekte

Wij krijgen de afgelopen dagen veel hulplijn vragen van mantelzorgers voor mensen met een beperking of ziekte. Morgen, 1 december gaat de mondkapjesplicht in. Hoe zit dat nou en wat wordt er precies van hun dierbaren verwacht? De Rijksoverheid heeft het volgende bericht op hun website gezet:

Sommige mensen hoeven ook vanaf 1 december geen mondkapje op waar dat verplicht is. Mensen die vanwege een beperking of (chronische) ziekte geen mondkapje kunnen dragen, hoeven geen mondkapje op. En mensen die daarvan ernstig ontregeld raken ook niet.

Mondkapjesplicht in Nederland

In Nederland is er vanaf 1 december een mondkapjesplicht op veel plekken. Bijvoorbeeld in winkels of de bibliotheek.

Uitzonderingen voor dragen mondkapje

Er geldt een uitzondering voor mensen die vanwege hun beperking of ziekte geen mondkapje kunnen dragen. Het kan zowel om zichtbare, als onzichtbare beperkingen of ziektes gaan. Concreet gaat het om:

• Mensen die vanwege hun beperking of ziekte fysiek niet in staat zijn een mondkapje te dragen of op te zetten. Bijvoorbeeld door een aandoening aan hun gezicht;
• Mensen die door het dragen van een mondkapje last krijgen van hun gezondheid. Bijvoorbeeld door een longaandoening;
• Mensen die ernstig ontregeld raken van het dragen van een mondkapje. Bijvoorbeeld vanwege een verstandelijke beperking of psychische aandoening;
• Begeleiders van mensen die afhankelijk zijn van non-verbale communicatie, zoals liplezen.

Bewijs voor uitzondering laten zien

Of je dierbare onder de uitzondering valt, hangt af van zijn of haar persoonlijke situatie. Dat betekent dat zij moeten kunnen aantonen waarom hij/zij in aanmerking komt voor uitzondering van de mondkapjesplicht.  Medewerkers van politie, boa’s maar ook personeel van een winkel of van een OV-bedrijf kunnen hen vragen om dat aannemelijk te maken. Dit kan op verschillende manieren aangetoond worden door bijvoorbeeld hun hulpmiddel of medicatie te tonen. Of een briefje van een arts, zorgverlener of zorgorganisatie. Of een bewijs van een recente afspraak met een arts. Als maar aannemelijk gemaakt kan worden dat niet aan de verplichting voldaan kan worden.

Medische gegevens laten zien niet verplicht

Zij zijn niet verplicht om medische gegevens te laten zien, maar dat kan wel. Als je dierbare liever geen medische gegevens toont, dan moet een andere manier gebruikt worden om aan te tonen dat hij/zij onder de uitzondering valt

Gevolgen van niet aantonen aandoening

Als je dierbare niet kan of wil aantonen dat hij/zij onder de uitzondering valt, dan moet hij/zij misschien wel de ruimte verlaten of kunnen zij een coronaboete krijgen. Medewerkers van politie, boa’s maar ook personeel van een winkel of van een OV-bedrijf moeten namelijk kunnen controleren of je dierbare onder de uitzondering valt.

Niet eens met een coronaboete

Krijgt je dierbare een bekeuring omdat hij/zij geen mondkapje op had? Je kunt in verzet gaan tegen deze coronaboete.

Geen kaartje voor vrijstelling kopen

Er zijn bedrijven actief die zogenaamde vrijstellingskaarten verkopen, maar deze kaarten hebben geen officiële status. De persoonlijke situatie van je dierbare bepaalt of hij/zij onder de vrijstelling valt en jullie kunnen zelf het beste inschatten hoe dat aangetoond kan worden. Je hoeft daarvoor geen vrijstellingskaart te kopen.

Faceshields

Een spatscherm (faceshield) bedekt de neus en mond niet volledig, en geldt daarom niet als wettelijk alternatief voor een mondkapje. Bekijk welke mondkapjes goed zijn om te gebruiken.

Als je dierbare vanwege `ijn/haar beperking of ziekte geen mondkapje kan dragen, maar wel een faceshield, dan mogen jullie daar wel voor kiezen. Handhavers zullen dan misschien niet meer vragen om aanvullend bewijs, omdat je hiermee laat zien dat je graag een bijdrage levert aan de naleving van de regels. Een faceshield is op zichzelf niet voldoende bewijs dat je dierbare onder de uitzondering valt. Zorg ervoor dat je dierbare dat ook op een andere manier kan aantonen.

Winkels mogen je dierbare weigeren

Een winkel is een publieke binnenruimte. Daardoor is het dragen van een mondkapje vanaf 1 december ook in winkels verplicht. Een winkel mag mensen zonder mondkapje te weigeren. Maar als je dierbare kan aantonen dat hij/zij onder de vrijstelling valt dan mag je dierbare  uiteraard gewoon boodschappen doen. Supermarkten hebben speciale openingstijden voor kwetsbare doelgroepen.

Een winkelier is binnen de wettelijke mondkapjesplicht niet verplicht om handhavend op te treden als je dierbare geen mondkapje draagt in de winkel. Je dierbare kan dan ook geen boete krijgen van een winkelier, dat kunnen alleen de handhavers. Wel mag een winkelier vragen of je dierbare een geldige reden heeft om geen mondkapje te dragen.