Mariette blogt exclusief vanuit het buitenland – Eenzaamheid is je grootste vijand

Mantelzorgers hebben met heel veel stress te maken. Die stress is er vaak de oorzaak van dat de mantelzorger in een sociaal isolement terechtkomt, en zich daardoor steeds eenzamer voelt. Feit is dat het sociaal isolement tegenwoordig gezien wordt als een van de gevaarlijkste kanten van de mantelzorg. Hieronder lees je iets over de negatieve effecten van een isolement maar ook de gezonde voordelen van het socialiseren, contact maken en houden met anderen.

De gevaren van een sociaal isolement

Een sociaal isolement leidt tot een sterkere mate van stress en depressie. Bovendien krijgen mantelzorgers die zichzelf afzonderen vaak te weinig slaap, met als gevolg een verzwakt immuunsysteem. Dit is vanzelfsprekend nadelig voor de kwaliteit van zorg die je biedt, maar daarnaast is de negatieve impact van een sociaal isolement op de hersenen en het hart verbluffend.

Uit onderzoek is gebleken dat de kans op hartaandoeningen 29 procent groter is bij mantelzorgers die niet voldoende sociale interactie hebben. De kans op een herseninfarct is 32 procent groter. Het meest zorgwekkende van dit alles is dat volwassenen van middelbare leeftijd en ouder 30 procent meer kans hebben om in de zeven jaar nadat ze zichzelf begonnen af te zonderen te overlijden.

De mantelzorg is vaak onvoorspelbaar en bemoeilijkt het behouden van een gezond sociaal leven. Het gedrag van ouderen is ook vaak onvoorspelbaar, vooral omdat hun fysieke en mentale gezondheid afneemt. Vaak zul je merken dat je bepaalde activiteiten naar een andere dag moet verzetten of moet annuleren om tegemoet te komen aan de behoeftes van degene voor wie je zorgt.

Veel mensen begrijpen niet hoe flexibel een mantelzorger moet zijn. Onthoud dat het voor veel mensen moeilijk is voor te stellen dat jij de behoeften van iemand anders op de eerste plaats zet. Helaas raken veel mantelzorgers overweldigd door de emotionele eisen die er aan ze worden gesteld, waardoor ze zich sociaal terugtrekken. Voor mantelzorgers die zich afsluiten voor vrienden en familieleden is het vaak moeilijker om later weer in die sociale cirkel terug te keren. Sommige mensen vatten het isolement van de mantelzorger persoonlijk op, en denken dat het om hen gaat, zich niet realiserend dat de omstandigheden het gedrag van de mantelzorger bepalen, niet zij.

Als dat het geval is, kun je vrienden en familieleden het beste laten weten dat ze het mis hebben, en dat het op dat moment moeilijk voor jou is om het huis te verlaten vanwege de zorg voor de andere persoon. Als je open bent in de communicatie, geeft dat je vrienden en familie meer context en zullen ze beter begrijpen wat er aan de hand is. Ze kunnen dan zelf meer geneigd zijn – en meer moeite doen – om jou uit het isolement te halen.

Hoe eenzaamheid en afzondering te vermijden is

Afzondering is een belangrijke oorzaak van mantelzorger burn-out, en daarom is het van belang om je eigen gewoontes en behoeftes te evalueren, naast die van de zorgontvanger. Stel jezelf de volgende vragen: wanneer heb ik voor de laatste keer [… iets dat je regelmatig deed]? Wanneer was ik voor het laatst ergens met een vriend(in) of broer of zus? Wanneer was de laatste keer dat ik een puur sociaal uitje had? Moet ik misschien even opnieuw opladen, nieuwe energie opdoen? Jezelf dit soort vragen stellen is een uitstekende manier om tijdens de zorg voor jezelf te zorgen.

Tijd voor sociale activiteiten in je agenda zetten, net zoals je afspraken bij de dokter of tijd voor boodschappen in je schema opneemt, wordt ten zeerste aanbevolen om fris en energiek te blijven. Als je sociaal actief blijft geeft dat je tijd om te ontspannen, alles even van een afstand te beschouwen, om verhalen met anderen te delen en om af te reageren. Zelfs als degene voor wie je zorgt klaagt of ontevreden lijkt als je af en toe tijd maakt voor sociale uitjes, moet je toch die tijd die je voor jezelf hebt bestemd nemen. Op de lange termijn hebben jullie daar allebei baat bij. Een mantelzorger die aan een sociaal schema vasthoudt (behalve als er een noodgeval is natuurlijk) heeft vaak meer controle over zijn of haar leven en is daardoor minder vatbaar voor gevoelens van hulpeloosheid en depressie.

Wat te doen en met wie?

Allereerst moet je de dingen die je altijd al deed blijven doen, voor zover dat in de praktijk mogelijk is. Natuurlijk zijn er veel aanpassingen die je als mantelzorger moet maken, maar naast de zorg de dingen blijven doen die jou blij maken, is cruciaal voor een bevredigend en zinvol leven. Probeer af en toe eens een nieuwe activiteit, al is het alleen maar om jezelf eraan te herinneren dat jij, ondanks de stressvolle eisen van de mantelzorg, nog steeds kan groeien en een toekomst hebt die de moeite waard is, iets om naar uit te kijken. Zorg dat je opnieuw contact maakt met vrienden, wordt lid van een steungroep en leer nieuwe mensen kennen. Tijd doorbrengen met mensen die jouw goed kennen (vrienden, familie) en mensen die begrijpen wat je doormaakt (lotgenoten, andere mantelzorgers) is een gezonde – en noodzakelijke – manier om eenzaamheid te vermijden en mantelzorger burn-out en overmatige stress te voorkomen.