Mantelzorgers zijn geen onuitputtelijke bron van oplossingen!

Het zorgsysteem piept en kraakt aan alle kanten. Al ver voor de pandemie was de druk groot op de zorg en dat is niet veel beter geworden. Naarstig wordt gezocht naar extra mogelijkheden om de zorg verder te ontlasten. Inmiddels wordt steeds vaker een zwaarder beroep gedaan op mantelzorgers. Maar mantelzorgers zijn geen onuitputtelijke bron van oplossingen!

De informele zorg is in Nederland de laatste wagon aan de zorgtrein. Deze wordt nu volgestouwd met handelingen die de reguliere en professionele zorg niet meer kan of wil bieden. Het is begonnen met het opvangen van de geschrapte dagbesteding, het afschalen van de thuiszorg en het uitstellen van de reguliere zorg. Zo’n 80% van de mantelzorgers hebben deze gaten opgevangen. Maar het gaat steeds verder.

Het MUMC heeft een mantelzorgacademie opgezet. Een opleidingslocatie voor mantelzorgers om medische handelingen te kunnen leren. Dit vanuit de gedachte dat patiënten dan sneller het ziekenhuis kunnen verlaten zonder afhankelijk te zijn van de beschikbaarheid van de thuiszorg. Mantelzorgers kunnen daar leren hoe ze ogen moeten druppelen en wat ze moeten doen met steunkousen. Maar het gaat verder. Veel verder…

De academie gaat verder uitbreiden met voorbehouden medische handelingen. Verpleegtechnische handelingen waarvoor professionals jaren geleerd hebben, zoals het zetten van injecties, aanleggen van een infuus, wondverzorging, katheter- en stomazorg en nog veel meer. Of zoals de mantelzorgacademie zelf zegt: “Er ligt een grootse toekomst in het verschiet voor dit soort instructies” en “De academie heeft het potentieel om flink te besparen op de kosten van de thuiszorg”.

Wat ons betreft is dit een onacceptabele ontwikkeling. Mantelzorg is geen beroep of functie waar je taken naar kunt delegeren met bijbehorende verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Mantelzorg is velen van ons overkomen en nu worden we opnieuw gemangeld tussen de vele belangen van anderen. Daarnaast maakt de emotionele band die we hebben met de zorgvrager ons chantabel en kwetsbaar. Emotionele chantage doordat het van jouw extra inzet afhangt of iemand naar huis mag. En kwetsbaar voor overbelasting omdat er geen grenzen worden gesteld aan de inzet.

En als we dan kijken naar de belangen van deze ontwikkelingen, dan valt het ons op dat de mantelzorger zelf hier niets mee opschiet. Meer taken, meer overbelasting en minder eigen leven en minder ruimte. Mantelzorgers worden hier niet beter van. Ze zijn hier wederom het lijdend voorwerp als oplossing van andermans problemen. Sterker nog, het zijn andere partijen die hier de vruchten van gaan plukken. Want denk je eens in. Medische handelingen die in de thuissituatie gratis worden uitgevoerd. Dit lijkt meer te gaan over het uitbuiten van liefdevolle zorg.

Wij zullen ons met hand en tand verzetten tegen deze ontwikkelingen. Het wordt nu ingezet vanuit de pandemie, maar wij verwachten dat dit in de toekomst doorgezet zal worden vanwege blijvend personeelstekort en de vergrijzing. Mantelzorgers worden dus echt gezien als oplossing voor de problemen in het Nederlands zorgsysteem. Dat is onwenselijke en onacceptabel. Het is liefdevolle, vrijwillige zorg, niet meer en niet minder.