Mantelzorgen met je broers en zussen kan soms vies tegenvallen!

Stel, je moeder heeft de diagnose dementie gekregen en je zorgt samen met je broer voor haar. Na een tijdje kom je tot de conclusie dat het zo echt niet langer kan. Jij denkt dat moeder het beste af is in een verpleeghuis maar je broer is echt faliekant tegen. Elk gesprek dat jullie daarna samen hebben over dit onderwerp, eindigt steevast in ruzie en gekwetste gevoelens. 

Mantelzorgen voor een ouder wordende, zieke vader of moeder kan aan de ene kant het beste maar ook het slechtste naar boven brengen in de relatie tussen broers en zussen. In de meest ideale mantelzorg situatie zouden broers en zussen juist nader tot elkaar kunnen komen en de verbondenheid met elkaar is groot. Maar in een stressvolle overgang naar een mantelzorg situatie kan de druk die ontstaat ook leiden tot spanningen binnen de familierelatie, die eindigen in heftige conflicten.

Een van de belangrijkste bronnen van irritaties tussen broers en zussen in een mantelzorg situatie blijken te maken te hebben met de zogenaamde familiedynamiek oftewel de rol/plek die jij hebt ingenomen in de eerste organisatie waar je deel van hebt uitgemaakt; jouw familie van herkomst. Deze rol/plek bepaalt voor een groot deel hoe jij  je plek als volwassene inneemt in groepen, organisaties, je relatie en je huidige gezin. Ook heeft jouw invulling van die eerste rol/plek in het leven vaak een groot (vaak ongewild en onbedoeld) effect op je huidige handelen en je kijk op relaties, partners, collega’s, hiërarchie, opdrachten, taken en verantwoordelijkheden.

Steevast brengen de hoge eisen van het mantelzorgen oude patronen en onopgeloste spanningen weer naar boven. Oude wonden worden opengehaald en jeugd rivaliteiten kunnen opnieuw parten gaan spelen. Het is dan niet vreemd als volwassen kinderen in deze nieuwe situatie ineens hun oude rol/plek weer oppakken. Zo kan het dat zelfs  een oude dynamiek van bijvoorbeeld competitie en jaloezie om de aandacht en liefde van ouders weer op beginnen te spelen, met alle gevolgen van dien.

Een ander conflict kan ontstaan wanneer één van de broers of zussen de conditie van vader of moeder compleet negeert. Dan hebben we het dus over volwassen kinderen die de realiteit van een zieke ouder niet onder ogen durven/kunnen zien en daardoor  weigeren om een rol te spelen in het hele mantelzorg proces. De meer actieve broers en zusters kunnen daar compleet onbegrip voor hebben en dat uit zich dan vaak in afschuwelijke conflicten.

De meeste onenigheid ontstaat vaak door de ongelijke verdeling van de mantelzorgtaken. Eén van de broers of zussen neemt vaak de primaire mantelzorg rol op zich. Dit kan komen omdat hij/zij het dichtste bij de hulpbehoevende ouder woont, minder werkt, zelf geen of een klein gezin heeft of beschouwd wordt als het favoriete kind. Ongeacht de reden kan dit bij de primaire mantelzorger zorgen voor frustratie en het gevoel dat ze in de steek gelaten zijn, terwijl de andere broers en zussen zich in die situatie eigenlijk altijd buitengesloten voelen.

Het is meestal een grote uitdaging om dit soort problemen op te lossen maar negeer je dit soort conflicten in een mantelzorg situatie dan creëer je vaak nog grotere problemen. Uiteindelijk zal een gespannen familie relatie niets positiefs bijdragen aan de best mogelijk zorg voor een ouder, dus kun je er maar het beste iets mee doen. In de eerste plaats zullen alle neuzen dezelfde richting op moeten. Hoe doe je dat, zul je je afvragen. Hier zijn een paar suggesties:

• Uit je gevoelens naar elkaar op een eerlijke en directe manier.
• Laat je broers en zussen weten dat hun hulp zowel gewild als nodig is.
• Hou familieleden op de hoogte over de werkelijke conditie van de ouder.
• Weest realistisch in je verwachtingen. Sta toe dat broers en zussen naar hun eigen kunnen helpen.Verdeel de taken daarom naar individuele kwaliteiten, vrijheid en levensomstandigheden. Zeker taken als hulp bij de financiën, de contacten onderhouden met bijvoorbeeld de thuishulp en thuiszorg of andere indirecte zorgtaken kunnen ook gedaan worden door die zus die net even wat verder weg woont.
• Uit je waardering naar je broers en zussen voor de hulp die zij bieden.
• Accepteer je broers en zussen zoals ze zijn en respecteer hun mening.
• Probeer andermans percepties te respecteren en kijk naar eventuele compromissen.
• Als de communicatie tussen broers en zussen niet lekker loopt, is het wellicht handig om er een buitenstaander bij te halen, die met een onafhankelijk blik naar jullie problemen kijkt en eventueel kan adviseren. Denk aan een casemanager dementie, een maatschappelijk werker, een ander familielid of eventueel een goede familievriend.
• Als een van de gezinsleden om een bepaalde reden niet kan helpen, zorg er dan voor dat je andere hulp inschakelt. Hierbij kun je denken aan een vrijwilliger van een welzijnsorganisatie of andere instantie.
• Vergeef je broer of zus die blijven weigeren om te helpen met de zorg. Probeer vooral niet om het onmogelijke tot stand te brengen met negatieve gevoelens maar zoek naar alternatieven en denk om jezelf.