Mag iemand mantelzorg verwachten

Zojuist las ik een alweer wat ouder artikel van De Groene Amsterdammer.  De vraag die ze stellen is: ‘Mag je als ouder van je kind verwachten dat hij/zij voor je zorgt?’ Ik zou hem nog wel iets breder willen trekken, mag iemand überhaupt mantelzorg verwachten? Onder onze lezers weet ik dat de ouders van een zorgintensief kind dit geen passende vraag zullen vinden. Begrijpelijk. Voor je kind zorg je, ongeacht zijn/haar conditie. Dat is ook geen taak, dat heet gewoon ouders zijn. Maar waar ligt die grens met een ouder, een vriend of je partner?

In Nederland hechten we veel waarde aan onze onafhankelijkheid, als persoon die zorgbehoevend is en als mantelzorger. Die onafhankelijkheid komt in gevaar wanneer er een voor-wat-hoort-wat mentaliteit opduikt. Zo zagen we het voorheen ook niet. Drie generaties geleden was het gewoon normaal, niet omdat je er iets tegenover had gezet, maar gewoon omdat het de norm was. We zijn daar behoorlijk in veranderd. De overheid heeft daar een rol in gespeeld door de onafhankelijkheid van elke burger te vergroten. In andere Europese landen, vooral in het zuiden, gaat het nog meer op de ‘oude’ manier. Als zij horen hoe wij met onze ouderen omgaan dan zijn ze behoorlijk verbaasd.

Door de participatiesamenleving gaan we echter weer een beetje terug naar de oude manieren, maar kunnen we dat nog wel? Dan wordt er dus van de nieuwe generaties verwacht de zorg weer op zich te nemen, terwijl zoveel onderdelen er op ingericht zijn dat we dit niet meer hoeven. Andersom blijven we echter nog wel vaker op onze oudere leunen, bijvoorbeeld financieel, maar vee opa’s en oma’s zijn een paar dagen in de week de oppas. Als zij een dag per week hebben opgepast, is het dan aan jou om een dag per week voor hun te zorgen straks? Of mogen ze dat niet terug verwachten?

Zelf merk ik dat ik echt van die nieuwe generatie ben. Door kinderen te krijgen kies jij ervoor om voor de generatie onder je te zorgen. Het is je verantwoordelijkheid. Als kind heb je echter nooit bewust voor je ouders kunnen kiezen en draag je de verantwoordelijkheid in diezelfde zin dus niet. Maar als je de hulp van je ouders bij jouw kinderen wel inzet, mag je ze dan nog steeds de rug toe keren als zij straks niet zonder jouw hulp kunnen? Ik vind het oprecht erg ingewikkeld, het zal per situatie zo anders zijn en wel los lopen toch? Maar die verwachting dan? Het is niet dat ik mijn ouders niet zou willen helpen of ondersteunen, maar ik wil niet dat het van me verwacht wordt. Ik moet niets. Ze zijn niet door mijn keuze in mijn leven.

Ik koos echter wel bewust voor een relatie met hem. Hij was in mijn leven omdat ik daar voor koos, dus voelde ik me niet verplicht, maar was het een logisch gevolg voor hem te zorgen. Dat deed ik vol liefde en overgave, maar op het moment dat hij het ging verwachten werd het wel minder prettig. Gelukkig was dat een klein deel van de hele periode, maar op het moment dat iemand van je verwacht er maar altijd te zijn en alles te doen, dan wordt het wel echt anders. Of mag dat nu eenmaal gewoon? Ik ben erg benieuwd naar de verhouding bij anderen. Ben ik de enige met een sterke allergie bij het woord verwachting*?

*Die allergie komt vooral doordat ik iets te vaak te horen heb gekregen dat ik minder verwachtingen moest hebben. Ik kan er zelf dus ook wat van.