Is mantelzorg een privé aangelegenheid?

Op dit moment zorgt bijna 1 op de 3 nederlanders voor een dierbare met een chronische, psychische of lichamelijke aandoening. 610.000 mantelzorgers geven zowel langdurig (langer dan 3 maanden) als intensief hulp (meer dan 8 uur per week). Als jij één van deze 4 miljoen mantelzorgers bent, weet je exact waar ik het over heb. Nog steeds zijn er in Nederland mensen die denken dat mantelzorg “ver van hun bed’ ligt. Dat mantelzorg een privé aangelegenheid is. Dat het niets met werk te maken heeft. Dat er op het werk niet over gesproken moet worden. Dat het geen effect mag hebben op je werkzaamheden. Bizar, toch?

Veel mensen die voor een dierbare zorgen realiseren zich nog steeds niet dat ze mantelzorger zijn. De meeste mantelzorgers zijn net als jij en ik. Naasten die gemiddeld 18 uur mantelzorg per week uit liefde en onbetaald zorgen voor een moeder, vader, partner, kind of grootouder. En nog zijn er mensen die zich denken dat je een keuze hebt om te mantelzorgen of dat niet iedereen geschikt is om te zorgen voor een dierbare. Hoe naïef!

Als je vrouw de diagnose kanker krijgt, zeg je echt niet dat je haar mantelzorger niet wilt zijn. Als je kind zorg intensief is, zit er niets anders op dan intensief te (mantel)zorgen. Als je vader dementie krijgt, zeg je heus niet dat je geen tijd hebt om te zorgen omdat je full time werkt. Of wel? Nog te vaak denken mensen dat je alleen mantelzorger kunt worden, als je speciale cursussen gevolgd hebt. (Ik verzin het niet. Laatst zat ik in een dergelijke discussie)

De realiteit is dat maar weinig mensen kunnen kiezen om mantelzorger te worden. Het kan ons in Nederland in de huidige participatie samenleving allemaal overkomen, zodra een dierbare iets gaat mankeren en dringend zorg nodig heeft. Of je het nou leuk vindt, of niet.. De enorme bezuinigingen in de zorg en ondersteuning hebben niet alleen op degene die ziek is, maar ook op hun mantelzorgers namelijk een grote impact. Misschien ben je nu nog geen mantelzorger maar de kans is groot dat je hem uiteindelijk wel wordt.  De komende jaren komen er alleen maar meer mantelzorgers bij. Zorgen is niet iets wat een enkeling zal doen, het is iets waar we uiteindelijk allemaal eens voor komen te staan in ons leven.

En nu zijn er vast mensen die zeggen: “Ik ben helemaal geen zorgzaam type” of “Is dat niet alleen iets voor vrouwen?” Mantelzorg wordt niet alleen door vrouwen gegeven en dat niet iedereen even zorgzaam is, maakt helemaal niets uit. Mantelzorg is in wezen een organisatorische uitdaging, speciaal voor de 70% van de mantelzorgers die werk en zorg combineren. Iedere mantelzorger heeft zijn of haar verhaal. Bijvoorbeeld over acht uur per week een familielid bijstaan, zeg maar verzorgen. Tot pakweg 24 uur per dag, zeven dagen per week verzorging doen. Mantelzorg kan heel zwaar zijn. Het is vaak geen keuze, het overkomt je. Dat geldt niet alleen voor ouderen, zelfs kinderen doen aan mantelzorg, bijvoorbeeld voor een zieke moeder.

Ik sprak laatst op een feestje iemand die beweerde dat hij geen enkele mantelzorgende collega had. Deze man werkte bij een groot Nederlands vervoerbedrijf. Het kan zijn dat hij zich niet bewust was wat zijn collega’s zoal in hun privé doen maar reken maar dat er meer collega’s moeten dealen met de combinatie van werk, gezin en zorg voor een dierbare , dan hij zich voor mogelijk houdt. Ruim 20% van de werkende mantelzorgers blijkt zijn of haar werkgever nog nooit ingelicht over hun zorgtaak.  De voornaamste reden  waarom er besloten wordt om te zwijgen over mantelzorg, is de angst dat werkgevers denken dat in zo’n situatie verantwoordelijkheden en taken niet goed uitgevoerd worden en dat men minder goed zou presteren. Best zorgwekkend, toch?