Hoe eerlijk is het mantelzorgforfait nog?

Ik kreeg laatst via de hulplijn een vraag over mantelzorgforfait. Weet jij wat dat is? Helemaal niet erg als je dat niet weet. Ik leg het gewoon even uit:

Als je in Nederland mantelzorg geeft en werkeloos of arbeidsongeschikt raakt, dan heeft die mantelzorgperiode in je leven in sommige gevallen invloed op de WW- of WIA-uitkering. De jaren waarin je mantelzorg verleende kunnen voor de helft meetellen als arbeidsverleden en het arbeidsverleden bepaalt hoe lang je recht hebt op een uitkering. Dit heet mantelzorgforfait. Er zit wel een mits aan mantelzorgforfait. Je kunt er namelijk alleen een beroep op doen als je daadwerkelijk betaald kreeg voor deze zorg. Bijvoorbeeld vanuit een pgb van degene waar je voor zorgde.

Terwijl ik uitleg aan de hulplijnbeller gaf, bedacht ik me: Hoe eerlijk is het mantelzorgforfait eigenlijk nog, als we naar de huidige en toekomstige inzet van mantelzorgers kijken?

 Meer mantelzorg

 De ouderenzorg staat door de vergrijzing en personeelstekorten in de zorg namelijk behoorlijk onder druk. Mantelzorgers worden nu al gebruikt om tekorten aan personeel op te vangen en zij worden geacht om steeds meer (ook medische) taken op zich te nemen. Kabinetsbeleid laat daarnaast goed zien dat bezuinigingen in de ouderenzorg onverminderd door zullen gaan. Minder verpleeghuisplekken, meer verpleegThuisplekken. De verwachting is dan ook dat in 2040 iedereen (jong en oud) mantelzorger voor een ouder(e) zal zijn.

Meer zorgen betekent minder betaald werken

Het aantal werkende mantelzorgers neemt toe van 1,8 miljoen in 2020 naar 2,1 miljoen in 2040. De vraag naar mantelzorg zal de komende jaren dus met zo’n 70% stijgen. Om dit allemaal op te vangen zullen steeds meer werkenden mantelzorg moeten gaan leveren. Maar dat niet alleen. Ook de intensiteit van mantelzorg zal toenemen en men zal zelfs voor meerdere mensen tegelijk moeten gaan zorgen.

Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat de druk op werkende mantelzorgers nog meer zal gaan toenemen. Fysiek, mentaal maar zeker ook financieel. Meer mantelzorgen betekent minder betaald kunnen werken. En minder betaald werk heeft gevolgen op inkomen en pensioenopbouw maar ook op de opbouw van het arbeidsverleden.

Steeds minder mensen kunnen beroep doen op PGB

Aan de andere kant is de afgelopen tijd bekend geworden dat het aantal mensen dat een beroep doet op een pgb de afgelopen jaren behoorlijk gedaald is. Mensen doen dus steeds minder een beroep op een pgb, terwijl dit mogelijk wel het beste zou passen. Wat is er aan de hand?

In de praktijk verloopt de toegang tot een pgb enorm moeizaam, moet je als aanvrager een lange adem hebben en énorm veel obstakels overwinnen. Ook de informatievoorziening schiet ernstig tekort en procedures zijn hartstikke onduidelijk. Zeker als je ook nog te maken krijgt met bijvoorbeeld de Wlz of Zvw. Veel mensen geven om die reden op.

Uit eigen ervaring weet ik dat er daarnaast ook sprake is van een pgb-ontmoedigingsbeleid en hebben we te maken met lokale kleuring. Net als bij het aanvragen van mantelzorgondersteuning geldt dat het wel of niet verkrijgen van een pgb afhankelijk is van je postcode. Er zijn behoorlijk grote verschillen in de regio waar je als aanvrager woont. De kans op willekeur is voor de aanvragers van een pgb dus hartstikke groot!

Dus nogmaals mijn vraag: Hoe eerlijk is dat mantelzorgforfait eigenlijk nog, als er in de toekomst verwacht wordt dat werkenden steeds meer en intensievere mantelzorgtaken gaan krijgen, daardoor minder betaald kunnen werken maar ook steeds minder betaald kunnen worden uit een pgb? #justasking