Het moment dat wij mantelzorger werden…

Vreemd hoe dat gaat met indrukwekkende  ‘momenten’ in je leven. Veel mensen weten bijvoorbeeld nog precies wat ze deden op het moment dat de vliegtuigen op 9/11 de Twin Towers in vlogen en waar zij waren toen de Bijlmerramp gebeurde. Toen ik vroeg  aan mijn vader wat hij aan het doen was op het moment dat John F. Kennedy neergeschoten werd, wist hij me dat (ondanks dementie) feilloos te vertellen en raakte er daarna zelfs niet meer over uit gesproken. Dit worden ook wel transformatieve momenten genoemd, las ik op een Amerikaanse mantelzorgsite. Nou geef ik hierboven voorbeelden van momenten die iedereen kan beleven maar soms zijn dit soort momenten ook heel privé en dan hoor je er dus niemand ooit over.

Neem ons eigen, individuele moment waarop we mantelzorger werden. Die houden we vaak voor onszelf. Ondanks dat het een moment vertegenwoordigt waarop ons oude, vertrouwde leventje ineens totaal op z’n kop gezet werd. Dat kan het moment zijn dat je dierbare de diagnose kreeg. Of het moment dat je geliefde getroffen werd door een hartinfarct. Of misschien wel het moment dat je moeder je naam ineens niet meer wist. Kortom al die momenten waarop we geconfronteerd werden met het verdriet om een dierbare wiens leven nooit meer hetzelfde zou zijn maar ook het moment dat we ons realiseerden dat ONS leven nooit meer hetzelfde zou worden. En ondanks dat steeds meer mensen voor een dierbare gaan zorgen, wordt daar nooit openlijk over gesproken. We houden die momenten liever voor onszelf. Maar waarom eigenlijk?

Voor mij stond de wereld echt even stil op het moment dat ik me realiseerde dat ik de zware verantwoordelijkheid over de zorg van mijn vader op mijn schouders zou krijgen. Want laten we eerlijk zijn, ondanks dat ik het niet alleen hoef te doen, is het niet misselijk. En terwijl ik met die gedachte worstelde ging het leven om mij heen gewoon door, zonder dat men in de gaten had dat mijn leven op dat moment drastisch zou veranderen. Niemand had er oog voor terwijl ik dat toch fijn had gevonden maar er was niet één persoon die er naar vroeg. Ik snap het wel, ik zag er nog steeds hetzelfde uit, werkte gewoon en had mijn gezin maar toch is mijn leven wezenlijk anders geworden.

Het onbezorgde en veilige gevoel van vroeger is weg. Tegenwoordig kamp ik met een verhoogd gevoel van hoe kwetsbaar en onvoorspelbaar het leven ineens kan zijn. Ik vond het best beangstigend om me te realiseren dat mijn vader nergens meer zou zijn als hij geen kinderen om zich heen zou hebben. Wie zorgt er dan voor hem? Ik realiseer me daardoor bijvoorbeeld ook ineens dat het hebben van één kind best wat magertjes is. Begrijp me niet verkeerd maar kan ik het dat ene kind aandoen om zo intensief te zorgen, zoals mijn zussen en ik dat voor mijn vader doen? Denk je dat ik daar vier jaar geleden mee bezig was? Welnee want toen leefde mijn moeder nog en wisten wij nog helemaal niet dat er iets met mijn vader aan de hand was. Daarmee ben ik dus bezig met zaken,  waar ik me tot een paar jaar terug nooit mee bezig hield.

Zodra je mantelzorger bent, zit je in wezen altijd klem tussen twee verschillende werelden. Aan de ene kant de wereld zoals je gewend was en waar alles – ook last minute – geregeld kon worden. Jij had immers altijd tijd voor leuke uitjes, weekendjes weg en ander sociale activiteiten. Aan de andere kant is er dat leven vol met zorg voor een dierbare. Dan is er geen sprake van spontane uitjes en afspraken en beloften kunnen niet altijd meteen worden nagekomen. Mijn vader gaat meestal voor. Doe je het één, dan voel je je meestal schuldig over het ander. En zo ben je maar aan het schipperen. Doodmoe word ik ervan. Moe en boos omdat ik mijn oude leventje steeds meer mis. Dat oude leventje dat bij ons eindigde toen mijn moeder ziek werd en kort daarop kwam te overlijden en we in één klap voor de zorg van een vader met dementie kwamen te staan. Binnen drie weken hadden we geen moeder en eigenlijk ook geen vader meer. Voor ons was dat dus zo’n transformatief moment.

En ondanks dat alle mantelzorgers dat moment ervaren, waarop zij zich ineens realiseren dat het leven dat zij ooit leefden nooit meer hetzelfde zal worden, praten zij nooit over de  – toch best schokkende – ontdekking om van de een op de andere dag mantelzorger te zijn. Niet elke ervaring zal even fijn zijn voor een leek om te moeten aanhoren maar een ding is wel belangrijk: Ook dit soort mantelzorg ervaringen moeten verteld en gehoord worden. Nogmaals, niemand aarzelt om over het bewuste moment te vertellen, toen de vliegtuigen de Twin Towers invlogen. En dat gaat dan om een moment dat heel veel mensen niet eens zelf aan den lijve ondervonden hebben.  En over dat moment, dat zo veel impact op je eigen leven heeft, wordt nooit meer met één woord gerept..

En toch ben ik benieuwd wat jouw mantelzorg moment is geweest. Waar was jij toen de zorg voor een dierbare jouw leven voorgoed veranderde? Elke mantelzorg ervaring is natuurlijk anders maar achter elk mantelzorg verhaal zit zo’n bewust moment. Hét moment waarop je je als mantelzorger realiseert dat de ZORG voor een dierbare een hele grote rol in je leven gaat spelen en dat daardoor je leven voorgoed gaat veranderen.

Onze mantelzorg momenten zullen anderen doen inzien dat mantelzorg je gewoon overkomt, dat iedereen  plotsklaps mantelzorger kan zijn en dat we er vroeg of laat allemaal mee te maken krijgen.