Gemeenten mogen mantelzorg niet afdwingen

Gemeenten kunnen kinderen van hulpbehoevenden niet dwingen tot het verlenen van mantelzorg. Een van de drie hoogste bestuursrechters, de Centrale Raad van Beroep, heeft deze week de gemeente Etten-Leur teruggefloten. Die had van een hulpbehoevende vrouw het persoonsgebonden budget (pgb) beëindigd. Met dit geld betaalde zij haar dochter om haar huis schoon te maken. Volgens Etten-Leur zou de dochter dat gratis moeten doen, als mantelzorger.

De gemeente kwam tot haar oordeel op basis van de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Volgens de Wmo zijn hulpbehoevenden zelf meer verantwoordelijk om zich te redden en moeten ze een beroep doen op familie en buren. Etten-Leur vindt dat de moeder bij haar dochter kon aankloppen. Die woonde dichtbij en had geen werk.

Toen ze er niet langer voor werd betaald, stopte de dochter met schoonmaken bij haar moeder. Hierop stapte die naar de rechter om haar pgb terug te eisen. 

Ik las bovenstaand artikel in de Volkrant en ik voelde meteen zo’n enorme boosheid opkomen. De vanzelfsprekendheid van sommige mensen over mantelzorg, hangt me zo enorm de keel uit. Vorige week was ik uitgenodigd door het Radioprogramma Kwesties om mee te discussiëren over de mantelzorg-nota van Mona Keijzer. Mona pleit voor betere regelingen voor mantelzorgers en op sommige vlakken voor een zogenaamde mantelzorg-bonus. Tegenover ons zat een fractievoorzitter van de VVD Oostzaan en die beweerde dat mantelzorg geen financiële vergoeding behoeft, omdat mantelzorg enkel vanuit het hart zou moeten komen… Alsof mantelzorgers die gecompenseerd worden voor taken die ze er eigenlijk niet bij kunnen hebben, niet vanuit hun hart zorgen! Wat is dat nou voor kromme gedachte? Iedereen doet toch wat hij/zij kan? Je kunt uitwonende kinderen toch niet dwingen om onbetaald huishoudelijke hulp te verlenen bij hun ouders. Dat is toch geen mantelzorg? Mantelzorg is zorgen, niet een paar uur per week poetsen! Kinderen mogen door gemeenten niet automatisch als vrijwillige en dus onbetaalde mantelzorger worden aangemerkt.

Gelukkig oordeelde de rechter in bovenstaand geval ook anders. De moeder won de zaak namelijk.  ‘De gemeente mag niet van de dochter verwachten dat zij de huishoudelijke hulp onbetaald verricht’, oordeelde de rechter. Hij vind dus ook dat mantelzorg niet afgedwongen kan worden. 

Het is niet voor het eerst sinds de invoering van de Wmo in 2015 dat een gemeente een zaak hierover verliest. In mei vorig jaar oordeelde de Centrale Raad van Beroep dat gemeenten verantwoordelijk blijven voor het schoonhouden van de huizen van hun hulpbehoevende inwoners. Veel gemeenten die te rigoureus hadden gesneden in de verstrekking van deze thuiszorg, moesten hun beleid aanpassen.