Gelezen: “Over tien jaar hebben we een medicijn tegen Alzheimer”

De ziekte van Alzheimer is dé plaag van de vergrijzing en treft wereldwijd 44 miljoen mensen. De Britse professor John Hardy was in de jaren 90 een van de eerste wetenschappers die alzheimer in kaart bracht. Vandaag is Hardy ervan overtuigd dat we dicht bij een oplossing staan. De Belgische journaliste Saar Sinnaeve sprak de professor en schreef er een spannend stuk over in HP De Tijd.

‘Ik zeg niet dat we over tien jaar een geneesmiddel zullen hebben dat alzheimer voorgoed zal genezen, maar we zullen wel iets hebben waardoor we de ziekte onder controle zullen krijgen. Iets waar we verder op zullen kunnen werken. Daar ben ik zeer optimisch over’, zegt professor John Hardy (61). De wetenschapper heeft net twee lezingen achter de rug aan de KU Leuven over zijn zoektocht naar een oplossing voor alzheimer, een ziekte die vooral opduikt bij oudere mensen en de hersenen doet aftakelen. Eerst verliezen patiënten stilaan hun geheugen, vervolgens herkennen ze ook niets of niemand meer.

Professor Hardy is een begrip in zijn domein. ‘Ik ben een van het half dozijn wetenschappers dat al meer dan 30 jaar bezig is met alzheimer. Net zoals Christine Van Broeckhoven in Antwerpen. We hebben dezelfde leeftijd’, weet hij. Hardy kreeg in november vorig jaar de Breakthrough Prize in Life Sciences, een prestigieuze erkenning, in het leven geroepen door onder meer Facebook-topman Marc Zuckerberg, Sergey Brin van Google en de Chinese magnaat Jack Ma, bekend van Alibaba. Goed voor een prijs van 3 miljoen dollar.

De wetenschapper is ervan overtuigd dat alzheimer de plaag is van de toekomst, nog meer dan diabetes. ‘De overheden moesten al veel eerder hebben ingegrepen, want door de vergrijzing van de bevolking zullen almaar meer mensen alzheimer krijgen. De factuur voor de gezondheidszorg dreigt enorm op te lopen.’

Een geneesmiddel vinden tegen alzheimer is geen sinecure. Aanvankelijk was er amper aandacht van de overheid en de farma-industrie, omdat de ziekte werd beschouwd als een noodzakelijk kwaad bij het ouder worden. Pas in de voorbije jaren steeg het besef dat moest worden ingegrepen. Intussen zijn er een 100-tal klinische testen met mogelijke medicijnen gebeurd, maar het werd een grote flop. Enkel eentje daarvan is nog steeds in ontwikkeling.

‘Achteraf is gebleken dat 25 procent van de patiënten die werden getest, eigenlijk helemaal geen alzheimer hadden. Om maar te zeggen dat die studies gedoemd waren om te mislukken. Nu we de ziekte al beter begrijpen en er ook een betere diagnose mogelijk is, moet alles opnieuw worden gedaan’, zegt Hardy. Maar jammer genoeg is de wilskracht van de farma-industrie ondertussen wat afgezwakt, waardoor wetenschappers afhankelijk zijn van de schaarse overheidssteun en van private giften.

De Britse professor stelt dat het Belgisch wetenschappelijk onderzoek naar alzheimer, in Antwerpen en in Leuven, van groot belang is voor het in kaart brengen van de hersenziekte. Christine Van Broeckhoven van de Antwerpse universiteit deed net zoals hij baanbrekend werk naar de genetische fout die tot alzheimer kan leiden, terwijl aan de KU Leuven Bart De Strooper zoekt naar mogelijke oplossingen voor die fout door te kijken naar de effecten in de hersenen. Hardy noemt ons land ‘een pionier’ in de strijd tegen alzheimer.

Dat professor Hardy er rotsvast van overtuigd is dat we over tien jaar een geneesmiddel – wellicht een infuus – zullen hebben, is grotendeels te danken aan de betere en vooral vroegere opsporing van de ziekte. Alzheimer kan nu worden ontdekt, nog voor de eerste symptomen opduiken, terwijl het vroeger pas na overlijden, door de hersenen te onderzoeken, kon worden aangetoond. ‘Idealiter zou iedereen op zijn 60ste of 65ste zijn genetisch profiel moeten laten opstellen. Om te zien of hij aanleg heeft tot dementie. Dat kan al voor ongeveer 200 euro. Vervolgens zou er bij diegene die aanleg heeft een hersenscan moeten gebeuren. Nog eens voor zo’n 2.000 euro. Op die manier zouden we veel sneller tussenbeide kunnen komen om de ziekte een halt toe te roepen. In het Verenigd Koninkrijk worden prostaat- en darmkanker al systematisch opgespoord, terwijl dat toch geen prettige onderzoeken zijn. Waarom dan geen eenvoudige test voor alzheimer?’, vindt Hardy.

Sciencefiction

Technologie in de strijd tegen dementie, zoals een chip die het geheugen kan bijhouden, daar gelooft Hardy niet in. ‘Sciencefiction’, lacht hij. ‘Als onderzoeker verwacht ik daar niets van.’ Over een vaccin is hij dan weer wel enthousiast. ‘Maar een vaccin is zo moeilijk te maken, dat als wetenschappers erin slagen een vaccin te ontwikkelen, ze wellicht meteen ook een oplossing zullen vinden om een pil te ontwikkelen’, kijkt de professor hoopvol vooruit.

Bron: HP/De Tijd