Gelezen: Grote verschillen in zorgbijdragen ouderen

Ouderen, maar ook mensen met een beperking, voelen sterk in hun portemonnee in welke gemeente ze wonen. De verschillen in financiële bijdragen voor de zorg zijn zo groot, dat belangenorganisaties als de ouderenorganisatie Unie KBO en Ieder(in), een belangenorganisatie voor mensen met een beperking, er opnieuw – één dag voor Prinsjesdag – over aan de bel trekken bij de Tweede Kamer.

De Unie KBO heeft berekend dat gemeenten sterk verschillen in hun voorzieningen en informatie aan hulpbehoevende inwoners. De organisatie bekeek de gemeentelijke vergoedingen voor mensen met hoge zorgkosten. De uitkomsten zijn verontrustend. Directeur Manon Vanderkaa op NOS Radio 1: “De informatie is vaak moeilijk toegankelijk en slecht te begrijpen. We zien daarnaast grote verschillen in vergoedingen, die voor zorgbehoevende ouderen wel kunnen oplopen tot negenhonderd euro per jaar.”

Gemeenten

Vanaf dit jaar voeren gemeenten de Wmo 2015 uit. In de gemeentelijke Wmo-verordening is onder meer opgenomen hoe de inkomensondersteuning voor zorgbehoevenden er uit ziet. De Unie KBO nam een steekproef onder veertig Nederlandse gemeenten naar Wmo-voorzieningen en inkomensondersteuning voor zorgbehoevenden, onder meer via de individuele bijzondere bijstand.

Het bleek dat de informatie vaak lastig te vinden en lastig te doorgronden is. Gemeenten geven allemaal hun eigen invulling aan de inkomensondersteuning van zorgbehoevenden. De ouderenorganisatie vond grote verschillen in de financiële tegemoetkomingen en compensaties, en in de vindbaarheid en leesbaarheid van de regelingen.

2014

De Unie KBO zag dit in 2014 al aankomen. Vanaf januari 2015 compenseren gemeenten voor het afschaffen van de algemene tegemoetkoming Wtcg (wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten) en de CER (compensatie eigen risico). Al lang pleit de UNie KBO voor een goede monitoring om te kijken of de gemeenten daadwerkelijk een aanvullende inkomensvoorziening treffen.

En zo ja, in hoeverre deze voldoende is om eerdere bezuinigingen op te vangen en of er sprake is van gebruik of niet gebruik van deze voorziening door ouderen met hoge zorgkosten. De signalen die Unie KBO nu van ouderen krijgen, wijzen erop dat ze er fors op achteruit gaan.

Vanderkaa: “Monitoring is nodig. Gemeenten moeten via de Wmo aanvullende inkomensondersteuning bieden ter compensatie van het afschaffen van de Wtcg en de CER. Helaas is er fors op het totale budget bezuinigd en kregen de gemeenten veel minder geld om deze taak over te nemen. Bovendien is het budget dat de gemeenten krijgen niet geoormerkt, zodat het geld ook aan andere zaken uitgegeven kan worden. Staatssecretaris Van Rijn heeft aan de Kamer toegezegd te gaan monitoren. De signalen die wij krijgen en onze eigen steekproef geven reden genoeg om dit snel te gaan doen.”

Koopkrachtdaling

Gemeenten zijn niet verplicht om een maatwerkvoorziening voor individuele inkomens-ondersteuning in te voeren. Een aantal gemeenten compenseert de kosten van zorg via de individuele bijzondere bijstand. Veel ouderen die in 2014 nog in aanmerking komen voor de regelingen, worden nu niet meer gecompenseerd omdat hun inkomen of spaargeld net boven de door de gemeente gestelde inkomensgrenzen ligt. Een oudere met AOW en een klein aanvullend pensioen of een oudere met wat spaargeld zal dan geen compensatie meer krijgen voor zorgkosten. Dit leidt tot een forse koopkrachtdaling voor deze groep ouderen.

Ander knelpunt is het aanvragen van bijzondere bijstand. Veel ouderen schamen zich hiervoor. “Zij moeten hun hele privé-situatie aan een ambtenaar toelichten. Dat doe je niet snel, zeker niet in een gemeente waar iedereen elkaar kent. De kans is groot dat veel ouderen deze bijstand niet gaan aanvragen, ondanks dat zij recht hebben op geld”, aldus Vanderkaa.

In de steekproef van Unie KBO kwam Amsterdam goed uit de bus, net als Emmen en Purmerend. Maar in Culemborg zijn er geen regelingen, net als in Harlingen, Franekeradeel en Venlo. Ga voor de rekenvoorbeelden naar de site.

Willekeur

Vanderkaa: “Voor ouderen zijn de slechte toegankelijkheid en begrijpelijkheid van informatie reden tot grote zorgen: op welke voorzieningen kan ik (nog) aanspraak maken? Als ouderen-organisatie vinden wij het daarnaast onacceptabel dat er zulke grote verschillen zijn tussen gemeenten. Er is sprake van willekeur. De lokale overheid toont zich niet zorgzaam naar kwetsbare ouderen. Hoog tijd voor monitoring én oplossingen.”

Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) heeft de Tweede Kamer beloofd goed in de gaten te houden hoe gemeenten met de inkomenssteun omspringen. Unie KBO roept hem op die belofte snel waar te maken.

Ieder(in), een belangenorganisatie voor mensen met een beperking, ziet de grote verschillen ook. De financiële tegemoetkoming van gemeenten is volgens Ieder(in) essentieel voor veel mensen. “Verschillen van negenhonderd euro in vergoeding vinden wij onaanvaardbaar”, zegt een woordvoerder. De organisatie benadrukt dat steeds vaker mensen afhaken omdat de zorg niet meer betaalbaar is.

Dit artikel werd 14 september j.l. gepubliceerd op Ouderenjournaal.nl