Dementerenden?! … What’s in the name? Nou heel veel!

Wat zeg je en wat betekend dat? In deze blog wil ik aandacht vragen voor het gebruik van de naam van de ziekte dementie. Te pas en onpas wordt deze ziekte verbasterd tot werkwoord, zelfstandig naamwoord of bijvoeglijknaamwoord. STOP daarmee!
Als miMakker werk ik vanuit respect met mensen met dementie. Je leest het goed, ik noem het geen dementerenden, net zoals de meeste van mijn collega’s. Dementie is een ziekte en geen verzamelnaam voor mensen. Een enkele keer horen of zien we het nog voorbij komen waarna we meteen wijzen op de mensen achter de ziekte. Ik neem niemand iets kwalijk, het is vooral hoe het in onze taal geslopen is en het volledig normaal lijkt om dit zo te zeggen.

Op de site van Alzheimer Nederland staat: “Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom), waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig ziektes.”
Kortom: dementie is een ziekte.

Wie ben jij en hoe word jij het liefst aangesproken; op wie je bent of op je ziekte?!
Een afdeling voor dementerenden, demente ouderen of een bekende die dementeert… allemaal voorbeelden van hoe onze spreektaal is geworden. We vinden het heel normaal bij de ziekte dementie. Stel je nu voor dat we deze ziekte door een willekeurige andere ziekte, waar ook verzamelnaam voor is, vervangen; bijvoorbeeld kanker. Zou je de ziekte dan ook als werkwoord of als zelfstandig- of bijvoeglijknaamwoord gebruiken? Een afdeling voor kankerenden, kankerende ouderen, of een bekende die kankert…. Iedereen schrikt op als je deze ziekte (be)noemt of het woord gebruikt. Sommige voorbeelden worden wel gezegd maar dan in een negatieve context. Dat wordt over het algemeen niet meer geaccepteerd en wat van gezegd. Iemand die zeurt wordt ook wel met deze ziekte benoemd. Daar vinden we meestal al wat van omdat je niet zo praat over deze ziekte…

Een oproep om allemaal bewust te worden, te zijn en te blijven.
Spreek mensen aan op wie ze zijn en niet op wat ze hebben! Zet de mens voorop.
*Heeft Jan dementie dan is dat voortaan Jan met dementie. En dus niet meer de man die dementeert!
*Een afdeling of een huis waar mensen met dementie wonen, dus niet meer een huis of afdeling voor dementerenden.
*Ouderen die dementie hebben zijn dus ook geen dementerende ouderen meer. Buiten het feit dat dit meestal in een adem samen wordt gezegd … ouderen? Wie zijn dat?! Er zijn ook genoeg mensen die nog niet onder deze noemer vallen. En ook dan zijn het nog mensen, dus waarom die kwalificatie op leeftijd eraan koppelen?!

Spreek mensen aan op de persoon die ze zijn en niet op hun ziekte
Op 16 januari werd op radio 1 aandacht gevraagd via “de kritiek van Jan Publiek” over de manier van praten over mensen met dementie. Zie, en luister, hier naar de reactie hierop:

Zie de mens! Kijk achter de ziekte om de mens te ontmoeten en ontdek dat daar ook een vorm van ontspanning in zit. Als je dit kunt bereiken vindt eenieder zijn rust die zo hard nodig is.

Lida Zegel – van Tiel
MaatContact blogt exclusief voor Mantelzorgelijk.