De volgende crisis? De mantelzorgcrisis!

Afgelopen zondag verscheen er in de Telegraaf een interview met Tim ’S Jongers, directeur van de Wiardi Beckman Stichting over zijn zorgen over de verzorgingsstaat. Zijn stelling: Te vaak wordt sociaal beleid gemaakt op basis van modellen, niet op basis van ervaringskennis. Terechte zorgen, als je mij vraagt. Een goed voorbeeld is gedegen beleid voor mantelzorgers. Dat is er nog steeds niet. Met alle gevolgen van dien. Ik voorspel dan ook met angst en beven de volgende grote crisis: De mantelzorgcrisis!

Beleid wordt de laatste jaren te vaak gebaseerd op modellen. Die kunnen een nuttig hulpmiddel zijn bij het maken van beleid maar mogen toch nooit bepalend zijn? Beleid moet bepaald worden aan de hand van een verzameling van feiten en metingen onder de groep die in de dagelijkse praktijk te maken heeft met het onderwerp. Mantelzorgers kunnen beleid toetsen in de dagelijkse zorg voor dierbaren. Dat maakt hen ervaringsdeskundigen. Waarom wordt er dan nog steeds niet naar hen geluisterd als gemaakt beleid niet uitvoerbaar is? Of erger nog: voor nog meer ellende en crisis zorgen?

Het kleine beetje onderzoek dat gedaan wordt in ons land wordt tot op heden nog steeds gedaan onder 70plus mantelzorgers, terwijl dit al een tijdje niet de grootste groep mantelzorgers blijken te zijn. Dat is de groep tussen de 45 en 65 jaar. De werkende mantelzorgers en de mantelzorgers van de sandwichgeneratie met heel andere problemen en behoeften dan de mantelzorger die al even gepensioneerd is. Toch wordt er bij het maken van beleid te weinig rekening gehouden met de grootste groep mantelzorgers. Heel krom maar helaas ook waar.

Neem de nieuwe zorgwetten IZA, WOZO en nu zelfs GALA. Door het ministerie van VWS in het leven geroepen omdat de professionele zorg in een vergrijzende maatschappij dreigt vast te lopen. Goed bedacht maar als je je door de lappen tekst van deze nieuwe zorgwetten heen worstelt, kun je eigenlijk maar één conclusie trekken: de oplossing voor alle problemen is de inzet van mantelzorgers. Zie je de bui ook al hangen? Meer zorgtaken en amper tot geen geestelijke, fysieke of financiële ondersteuning. Wel de lasten, nooit eens lusten.

Wat is er gedaan met al onze opiniestukken over mantelzorg? Wat is er gedaan met de duizenden signalen die wij in de afgelopen jaren onder mantelzorgers hebben verzameld en gedeeld? Ik vrees niets. In plaats van profijt trekken uit expertise en mantelzorgbeleid met een noodgang te verbeteren, zie ik alleen maar meer cursussen en workshops op de markt komen om mantelzorgers klaar te stomen om zorgtaken van professionals over te kunnen nemen. Hoe gaan werkende mantelzorgers al die extra zorgtaken erbij nemen als het merendeel van hen nu al zwaar overbelast is geraakt? Nog minder uren werken en inkomen inleveren ten bate van zorg voor een dierbare? Dat kan nooit de oplossing zijn, toch?!

Ik krijg meer en meer het gevoel dat negatieve ervaringen best gehoord maar veel liever genegeerd worden door beleidsmakers. Omdat het hen om wat voor reden dan ook beter uitkomt. Voor mij overigens een reden om juist nóg veel harder te gaan roepen. Ook al vindt men mij irritant en negatief. Mantelzorgbeleid moet gewoon beter – punt! Komt dat betere beleid er niet dan zitten we binnen een paar jaar echt in een crisis die zijn weerga niet kent: de mantelzorgcrisis!