Dat andere zorgsysteem: mantelzorg

Langdurige zorg is in Nederland momenteel een hot topic. Politiek maar ook maatschappelijk. Wat opvalt is dat als mensen ergens de term langdurige zorg zien staan, over het algemeen nog steeds gedacht wordt dat het dan louter over zorg in een zorginstelling gaat. Maar men vergeet dat er nog een heel ander “zorgsysteem” voor langdurige zorg is, namelijk noodzakelijke zorg thuis, gegeven door de mantelzorger.

De Wet langdurige zorg (Wlz) geldt sinds 1 januari 2015. De Wlz geeft recht op zorg aan verzekerden die blijvend zijn aangewezen op 24 uur per dag zorg nabij (lees thuis) of onder permanent toezicht in een zorginstelling. Dat betekent dat iemand niet alleen kan worden gelaten. Daarnaast staat vast dat dit voor de rest van zijn leven zo is. Het gaat vooral om mensen met een vergevorderde vorm van dementie of met een ernstige verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap. Zonder mantelzorgers zou het écht onmogelijk zijn om alle mensen met een indicatie voor de wmo en wlz zorg thuis te kunnen geven.

Op dit moment zijn er ca. 5,2 miljoen mensen die ‘om niet’ mantelzorg bieden aan hun naasten. Dat zullen er in de toekomst alleen maar meer worden. Naast deze mantelzorgers zijn er ook nog eens duizenden zorgvrijwilligers. Deze vrijwilligers leveren hulp aan kwetsbare mensen die zij vooraf niet eens kennen. Mantelzorgers en zorgvrijwilligers vormen samen de informele zorg. Om bijvoorbeeld alleen al alle mantelzorgers te vervangen, zouden er heel veel (betaalde) zorgprofessionals nodig zijn. Met het huidige tekort aan zorgpersoneel kan dit natuurlijk nooit opgevangen worden.

Samenhangend met het vorige punt, zal het vervangen van mantelzorgers de maatschappij miljarden gaan kosten. De totale ureninzet van mantelzorgers bedroeg in 2019 namelijk al 20 miljard uur.  En om al deze zorg te vervangen is er destijds ook berekent dat dit de maatschappij omme nabij de 32 – 44 miljard euro gaat kosten. Het belang van mantelzorgers is in ons huidige zorgstelstel heel groot en wordt door politieke keuzes de komende jaren alleen nog maar groter.

Het lijkt mij dat bovenstaande berekeningen de waarde maar ook de noodzaak van mantelzorg heel goed laat zien. Dit zou dan ook genoeg reden moeten zijn om mantelzorgers véle malen beter te ondersteunen dan nu vaak het geval is? Zeker als mantelzorg door beleidsmakers steeds meer gezien wordt als de belangrijkste pijler waarop ons zorgsysteem rust. Maar belang van mantelzorgers staat helaas nog steeds in geen énkele verhouding tot de aandacht die zij daadwerkelijk krijgen. Wanneer gaan politiek en beleidsmakers dat nou toch eens inzien?