Als het verleden een rol speelt #mantelzorg

Stel je voor, twee zussen van middelbare leeftijd, Linda en Marianne, racen naar het ziekenhuis omdat hun moeder een beroerte heeft gehad. Ze beseffen zich allebei dat ze de komende tijd voor haar zullen moeten zorgen.

De zussen hebben elk een andere relatie met hun moeder. Linda is gereserveerd, net als haar moeder. Die twee hebben altijd een vrij gemakkelijke relatie gehad. Marianne is echter overgevoelig, ze had altijd het gevoel dat haar moeder haar niet begreep en teleurgesteld in haar was.

Andere familieleden verwachten dat de ene zus net zo toegewijd is wat betreft de zorg voor haar moeder als de andere. De meeste artsen en andere hulpverleners die binnenkort met de zorg van hun moeder te maken krijgen, gaan daar waarschijnlijk ook van uit. Maar kunnen de zussen echt op dezelfde manier voor hun moeder zorgen? Vanwege hun verschillende relaties met haar, valt het te verwachten dat ze allebei andere reacties en motivaties hebben. Linda voelt zich er wellicht heel goed bij, omdat ze iets terug kan doen voor haar moeder. Marianne kan er tegenstrijdige gevoelens over hebben, haar moeder die opnieuw meer van haar vraagt dan dat ze teruggeeft. Bovendien zal Marianne het gevoel hebben dat anderen haar veroordelen als ze minder toegewijd is dan haar zus.

Volgens psychiater en gezinstherapeut Ivan Boszormenyi-Nagy houden we onbewust de scores bij in onze relaties: wie in de loop van de tijd wat voor wie gedaan heeft. Als gevolg daarvan worden onze reacties op de vraag om zorg gevormd door de interacties met familieleden in het verleden. Wanneer de tijd waarin zorg nodig is zich daadwerkelijk aandient, hebben de Linda’s van deze wereld een aantal duidelijke voordelen: een voorgeschiedenis van liefde en trouw is vaak een voorbode van liefdevolle en trouwe mantelzorg. De Mariannes hebben het moeilijker: een voorgeschiedenis waarin het gevoel verwaarloosd te zijn overheerst, creëert over het algemeen verontwaardigde of zelfs haatdragende mantelzorgers.

Het is niet onmogelijk om onze relaties te transformeren tijdens de jaren van mantelzorg. We moeten ons er echter van bewust zijn hoe het verleden invloed heeft op de manier waarop we de zelfopofferende zorgeisen benaderen. Hoe kunnen mantelzorgers zo goed mogelijk omgaan met de geschiedenis die ze hebben met het familielid waar ze voor zorgen? Hier zijn wat ideeën.

Luister naar je verleden, maar laat je er niet door gevangen houden. Er is overlevingswaarde in het herinneren van pijn uit het verleden. Het helpt mee bij het beschermen van onszelf, zodat we niet opnieuw emotioneel of fysiek verwond worden. Maar onze herinneringen zijn niet in steen gebeiteld. We hebben het vermogen om die herinneringen later in het leven, met verworven inzichten en andere perspectieven, te herinterpreteren. Marianne zal bijvoorbeeld nooit de kleinerende opmerkingen van haar moeder, die op haar afstandelijk overkwam, vergeten. Nu ze daarentegen ziet hoe kwetsbaar Linda is na de beroerte, kan ze haar moeder met meer empathie benaderen en dit kan helpen om de scherpe randjes van haar pijnlijke herinneringen weg te nemen.

Richt je op de positieve dingen uit het verleden. Relaties zijn bijna nooit helemaal slecht of helemaal goed maar een mengeling van zowel voldoening gevende als frustrerende elementen. Zelfs als jouw relatie met een ouder wordende ouder voornamelijk bitter was, kunnen er toch aspecten zijn die positief of op zijn minst leerzaam zijn. Marianne is misschien afgeschrikt door haar moeders gedrag tegenover haar, maar ze kan tegelijkertijd hebben opgemerkt hoe attent en behulpzaam haar moeder was voor haar eigen moeder, Marianne’s oma, toen die tegen het eind van haar leven verzwakte en zorg nodig had.

Maak beslissingen op basis van jouw normen en waarden, niet op basis van oude wonden. Sommige familieleden weigeren om te helpen bij de zorg omdat ze zich altijd onbemind voelden door de persoon die nu zorg nodig heeft. Zo’n weigering lijkt meer op een vergelding – een bekrompen gevoel van rechtvaardigheid, gebaseerd op de beperkingen van één gebrekkige relatie. Andere familieleden stemmen in met de zorg, niet omdat ze zich bemind voelden door de zorgontvanger, maar omdat zij het vanuit een breder perspectief benaderen – zij gaan ervan uit dat we elkaar allemaal moeten helpen.

Als je in staat bent om met die houding voor de persoon te zorgen, wordt de pijn van de slechte relatie niet uitgewist maar het bevestigt dat je niet volledig verlamd bent door oud zeer. Blijf bij je eigen moreel. Je volgt je gevoel van empathie en je overwint de negatieve gevoelens en de weerstand door er boven te staan. Jij kunt het soort mens zijn dat je wenste dat je ouder, broer, zus of voor wie je dan ook zorgt, was!

http://www.aarp.org