Als mijn vader vertelt: Is ze overleden? #dementie

Mensen die aan een vorm van dementie lijden verliezen steeds meer grip op de werkelijkheid en zoeken dan houvast. Het kan dan gebeuren dat hij of zij  teruggrijpt naar personen die vroeger geborgenheid en veiligheid gaven. Zoals hun vader, moeder, of een partner. Dat verlangen naar die persoon en de geborgenheid die deze persoon gaf, kan zo groot zijn, dat het de werkelijkheid overschreeuwt. Hoe ga je daar als naaste  of als verzorgende mee om? Ga je mee in de beleving van de persoon met dementie of zeg je de – vaak harde – waarheid dat zijn of haar dierbare overleden is? Best een dilemma, weet ik uit ervaring.  Ouderen psycholoog Sarah Blom schreef er onlangs voor TVV voor Verzorgenden een interessant en informatief stuk over. (artikel onder link)

Toch hebben wij er als gezin voor gekozen om mijn vader de waarheid te blijven vertellen als het om de dood van mijn moeder gaat. Hard maar het is wel wat mijn vader ooit als wens tegen mij geuit heeft. “Nooit zeggen dat ze er nog is, hoor Mallijntje. Dan blijf ik zo zoekende” zei hij de eerste keer, toen hij me out of the blue op mijn werk belde om te vragen of ik wist waar mama toch was. Dat was twee jaar naar haar overlijden en hij woonde toen nog thuis. Dat soort vragen kwamen in een later stadium steeds vaker. Meestal als papa had liggen slapen. Als ik dan zei: “Pap, denk eens goed na”, herinnerde hij zich vrij snel dat ze er niet meer was. Dan was hij even down maar als ik dan vertelde dat mama voor haar overlijden heel ziek was en veel pijn had, leek het of hij er toch wat meer vrede mee had.

In het verpleeghuis werd het erger. Heel vaak ging hij de verzorgsters vragen of zij wisten waar Claar (mijn moeder) was. In het begin vertelde ze hem dat ze zo zou komen of even een boodschap aan het doen was. Hij bleef dan vaak heel onrustig rondlopen en werd zelfs boos als ze er na een tijdje nog niet was.
Toen ik vertelde dat wij hem in dit geval altijd de waarheid vertelden, zijn zij dat ook gaan doen. Dat werkt voor mijn vader eigenlijk altijd het beste. Eerst schrikt hij maar het geeft hem ook weer vrij snel rust en hij stopt met zoeken. Als je dan nog even rustig met hem blijft praten, is hij het na een paar minuten kwijt en gaat weer over tot de orde van de dag.

Ik heb dit al eens eerder benoemd in een blog en laten zien in een filmpje en ik weet nog dat ik best wat reacties kreeg  als : Waarom doe je hem dit aan. Waarom ga je niet gewoon in zijn beleving mee?
Ik denk dat dat voor heel veel mensen inderdaad geldt maar niet voor mijn vader. Vraag me niet waarom, maar het is eenmaal zo. Wij kennen mijn vader het beste en weten hoe hij in elkaar steekt. Ieder mens zal weer anders reageren dus lees je dit en weet je niet hoe je dit met jouw dierbare moet aanpakken? Lees dan het artikel van Sarah Blom. Ik hoop dat je dat verder kan helpen.